تری گلیسیرید
تری‌گلیسیرید از رایج‌ترین چربی‌ها در بدن است که در خون شما یافت می‌شود. پس از خوردن غذا، بدن شما کالری‌هایی را که نیاز ندارد ذخیره می‌کند تا بعدا برای انرژی استفاده شود. علاوه بر آن مقداری از آن نیز در بدن ساخته می شود. تری‌گلیسیرید در سلول‌های چربی شما ذخیره می‌شود. درحالی که تری‌گلیسیرید منبع انرژی مهمی برای بدن شما است، وجود بیش از حد آن در خون خطراتی دارد. تری‌گلیسیرید هم مانند کلسترول می‌تواند با تشکیل لخته در شریان‌ها زمینه را برای بروز حمله‌قلبی و سکته‌مغزی فراهم کند. اگر شما بیشتر از میزان کالری که می‌سوزانید غذا بخورید حتما تری‌گلیسیریدتان بالا می‌رود.
حال شاید این سوال برایتان پیش آید که تفاوت میان تری‌گلیسیرید و کلسترول چیست؟ این دو نوع، چربی‌های متفاوت در خون هستند. تری‌گلیسیریدها، کالری استفاده نشده را برای بازگرداندن انرژی به شما ذخیره می‌کنند، اما کلسترول برای ساختن سلول‌ها و هورمون‌های خاص در بدن فعالیت می‌کند. این دو نوع چربی در خون حل نمی‌شوند و به کمک پروتئین‌ها در کل بدن شناور هستند و منتقل می‌شوند.
چه عواملی به تری‌گلیسیرید بالا منجر می‌شوند؟
در اصطلاح پزشکی به تری‌گلیسیرید بالا " هیپرتری‌گلیسیرید" می‌گویند. عواملی که می‌توانند منجر به افزایش این چربی شوند، عبارتند از:
- چاقی
- بیماری کلیوی
- اعتیاد به الکل
- کم کاری تیروئید
- دیابت کنترل نشده
- بیماری‌های کبد مثل سیروز
- اختلالات ژنتیکی متابولیسم چربی
- برخی داروها (قرص‌های ضدبارداری، استروژن، مسدود کننده‌های بتا، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی)
گاهی تری‌گلیسیرید بسیار بالا می‌تواند باعث التهاب پانکراس یا پانکراتیت گردد که به صورت درد شدید و ناگهانی شکم، بی اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ شدید بروز می‌کند.
تشخیص
در طول معاینه، ممکن است یافته‌ها طبیعی باشد، یا شامل موارد زیر شود:
- پوستی: وجود غده‌های چربی در پشت یا در باسن، قفسه سینه و اندام‌های مجاور
- قلبی عروقی: کاهش توانایی پدال زدن که شاخص مچ نیز نامیده می‌شود در صورت وجود بیماری قلبی عروقی
- مشکلات چشمی: قوس قرنیه، ورم رتینال، زانتلماس
- نورولوژیک: از دست دادن حافظه، زوال عقل و افسردگی در حضور سندرم کلیومیکرونمی
مطالعات آزمایشگاهی که برای ارزیابی فشارخون بالا استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:
- آنالیز چربی
- سطح قندخون ناشتا
- سطح TSH
- آزمایش ادرار
- مطالعات عملکرد کبد
راه‌های کاهش سطح تری‌گلیسیرید بالا چیست
- غذاهای پرفیبر مصرف کنید.
- مراقب مقدار غذایی که می‌خورید باشید.
- مصرف غذاهای حاوی قند و شکر را کاهش دهید.
- چربی‌های سالم را جایگزین چربی‌های ناسالم کنید.
- مصرف ماهی را افزایش و مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید.
- دانه‌ها و مغزهای خوراکی را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- از نوشیدن الکل و مصرف دخانیات پرهیز کنید.
- اگر اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید.
- فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
- به طور منظم با انجام آزمایش، تری‌گلیسیرید خود را اندازه‌گیری کنید.
راه‌های دارو درمانی برای کاهش تری‌گلیسیرید
زمانی که با تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی چربی خون شما پایین نیاید، پزشک معالج ممکن است دارو تجویز کند. این داروها به شرح زیر هستند:
- نیاسین: نیاسین یا همان ویتامین B3باعث کاهش تری‌گلیسیرید و کلسترول خون به مقدار زیاد می‌شود.افرادی که دیابت، نقرس و مشکلات قلبی یا کبدی دارند نباید این دارو را مصرف کنند.
- استاتین‌ها: این داروها عملکرد یک آنزیم کبد را که به تولید کلسترول کمک می‌کند، مسدود می‌کنند. (آتورواستاتین، رزوواستاتین)
- مکملهای امگا۳ : اسیدهای چرب امگا۳ می‌توانند در پایین آوردن تری‌گلیسیرید موثر باشند.
- فیبرات‌ها: فیبرات‌ها مثل فنوفیبرات یا جم فیبروزیل می‌توانند باعث کاهش تری‌گلیسیرید خون شوند. دقت داشته باشید کسانی‌که بیماری کبدی یا کلیوی شدید دارند نباید فیبرات مصرف کنند.
آزمایش تری‌گلیسیرید
تست تری‌گلیسیرید در آزمایش خون تعیین کننده میزان وجود این ماده در حالت ناشتایی طی ۹ تا ۱۴ ساعت است. اگر نتیجه این تست در حالت ناشتایی ۱۰۰۰ میلی گرم باشد، نشانه‌ای از پانکراتیت(التهاب لوزالمعده) بوده که موردی اضطراری تلقی می‌شود. تری‌گلیسیرید یکی از چند نوع چربی موجود در خون است که به عنوان چربی بد یاد می‌شود. در موارد زیر آزمایش تری‌گلیسیرید می‌تواند تجویز شود:
- بررسی علائم سکته قلبی
اگر پیش علائم بروز سکته‌قلبی داشته باشید و به پزشک مراجعه کنید با انجام این تست می‌توان علت اصلی را بهتر تشخیص داد.
- پایش سطح تری‌گلیسیرید
اگر فرد سابقه افزایش تری‌گلیسیرید داشته باشد، باید به صورت دوره‌ای با تشخیص پزشک مرتبا آزمایش فوق را انجام دهد و میزان آن را کنترل کند.
- بررسی دوره‌ای سطح چربی خون
به صورت طبیعی هر فرد بالغ باید هر ۵ سال یکبار سطح تری‌گلیسیرید و کلسترول خود را بررسی کند.
- غربالگری و بررسی وضعیت چربی خون
زمانی که با علائم تری‌گلیسیرید و چربی خون بالا به پزشک مراجعه کنید و یا پزشک قصد غربالگری و بررسی وضعیت چربی‌خون بیمار را داشته باشد، انجام این آزمایش ضروری خواهد بود.
- بررسی انسداد عروق و یا بروز سکته‌قلبی
خطرات احتمالی همچون انسداد عروق ویا بروز سکته‌قلبی را می‌توان با استفاده از نتیجه‌ی آزمایش تری‌گلیسیرید تشخیص داد.
- بررسی التهاب لوزالمعده و یا تصلب شرایین
- بررسی سطح تری‌گلیسیرید در افراد دیابتی
- بررسی وضعیت سلامتی کودکانی که به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند.
کودکان مبتلا به مشکلات قلبی و عروقی و دارای اضافه وزن که در خانواده‌هایی با مشکل فشار خون و دیابت متولد می‌شوند نیز یکی از گروه‌های کاندید برای انجام این آزمایش هستند.
شروط انجام تست تری‌گلیسیرید
- پیش از انجام تست نوشیدن آب بلامانع است.
- ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش ورزش سنگین نکنید.
- قبل از هر چیز باید بدانید برای انجام این تست باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
- ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی ممنوع می‌باشد.
- برخی از داروها بر نتیجه تست تاثیر می‌گذارند مثل قرص‌های ضدبارداری، بنابراین داروهایی که مصرف می‌کنید را پیش از انجام آزمایش باید پزشک مربوطه بررسی کند.
منابع:
