فشارخون

فشار خون به انگلیسی Blood pressure به مقدار فشاری گفته می‌شود که توسط خون در جریان ، به دیوارهٔ رگ‌ها وارد می‌آید و یکی از علائم حیاتی است.فشار خون با جریان یافتن به شاهرگ‌ها زیاد و به رگ‌ها کم می‌شود. فشار خون‌ بالا گاهی‌ کشنده‌ بی‌سر و صدا نامیده‌ می‌شود ، زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ اکثرا هیچ‌ علامتی‌ ندارد.  اصولاً فشارخون در بخش‌های مختلف سیستم گردش خون متفاوت است. فشار خون بالا در اغلب اوقات علامتی ندارد و بسیاری از مردم برای سالیان زیاد حتی بدون اینکه مطلع باشند مبتلا به این عارصه هستند. فشار خون بالا اگر درمان نشود باعث آسیب به سرخرگ ها و اندام های حیاتی بدن می شود به همین دلیل به آن قاتل خاموش می گویند. فشار خون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره رگ ها وارد می شود تا خون در سراسر رگ ها و بدن جریان یابد. فشار خون بالا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌گردد. افرادی که مبتلا به فشار خون بالای اولیه هستند، ممکن است سال‌ها بدون علامت باشند و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند و زمانی متوجه بیماری خود می‌گردند که دچار علائم (مثل سردرد، تاری و اختلال دید، درد قفسه سینه، سرگیجه و تنگی نفس به هنگام فعالیت) می‌شوند ،  در فشار خون ثانویه افزایش فشار خون به دنبال یک بیماری دیگر اتفاق می‌افتد و آن بیماری را می‌توان به عنوان علت افزایش فشار خون در نظر گرفت که در صورت کنترل بیماری اصلی، پرفشاری خون نیز به صورت مناسب تری کنترل می‌گردد.افتفشارخون و یا افزایش فشار خون در طور روز امری طبیعی است اما اگر فشار خون در مدت زمان زیادی بالا بماند، محرک بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر بیماری ها خواهد بود. در صورتی که بیماری که به پرفشاری خون مبتلا است تحت کنترل پزشک متخصص فشار خون نباشد ممکن است این بیماری باعث سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی، ضعیف شدن عروق در کلیه ها و از دست دادن بینایی فرد باشد. معمول‌ترین روش اندازه‌گیری فشار خون به‌ وسیله فشارسنج است.

فشار خون نرمال در انسان در حال استراحت در محدوده ۹۰ الی ۱۲۰ میلی‌مترجیوه (سیستولیک) و ۶۰ الی ۸۰ میلی‌متر برجیوه (دیاستولیک) قرار دارد.
فشار خون ۱۲۹-۱۲۰ میلی‌متر جیوه سیستول و زیر ۸۰ دیاستول مرحله پیش فشار خونی نامیده میشود و به‌طور معمول اگر فشار خون به صورت پایدار بالاتر از ۱۳۰ سیستول و ۸۰ دیاستول قرار گیرد، پاتولوژی و بیماری محسوب می‌شود.
به عارضه افزایش فشار خون بیش از حد طبیعی، هایپرتنسیون و فشار خون بالا یا پرفشاری خون گفته می‌شود و به عارضه کاهش فشارخون هیپوتانسیون می‌گویند.

فشار خون بالا در چه کسانی دیده می شود؟

فشار خون بالا مخصوصا در افراد مسن بسیار شایع می‌باشد. تقریبا در حدود یک نفر از هر چهار نفر از  فشار خون بالا رنج می‌برند. در بیماران جوان‌ترو کم سن وسال در مردان شایع تر است ولی در سنین بالاتر در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. به طور کلی با افزایش سن خطر ابتلا افزایش می‌یابد.

علائم فشار خون بالا :

• تپش قلب بالا
• اختلالات تنفسی
• احساس منگی و سرگیجه
• سردرد و احساس فشار در سر
• احساس سنگینی در قفسه سینه
• بی حسی و لمس شدن دست ها به خصوص دست چپ

اگر این علائم را احساس کردید به یک دکتر خوب برای فشار خون مراجعه کنید تا پس از بررسی فشار خون از پرفشاری خون شما مطمئن شوند و در صورت لزوم دارو درمانی را شروع کنند.

عوامل خطری در ایجاد فشار خون بالا :

•          سن
•          الکل
•          جنس
•          دیابت
•          وراثت
•          استرس
•          دخانیات
•          کم‌تحرکی
•          رژیم غذایی
•          مصرف سیگار
•          چاقی و اضافه وزن
•          عوامل اجتماعی و روانی
•          مصرف قرص های ضد حاملگی
•          حتی نژاد هم در فشار خون بالا موثر است. سفید پوستان نسبت به بقیه بیشتر به فشار خون بالا مبتلا می شوند.

پیشگیری از بیماری فشارخون

•          کم کردن مصرف نمک و غذاهای پرچرب
•          عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی
•          اندازه گیری فشار خون حداقل هر شش ماه یک بار
•          کنترل وزن ، کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزن برای کنترل فشار خون مفید است
•          انجام ورزش مرتب، ۳۰ دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است
•          در خانم هایی که قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند باید فشار خون خود را مرتب کنترل نمایند
•          استراحت به میزان کافی هر روز زیرا کار کردن بی ‌وقفه بیشترین فشار را بر سلامتی فرد وارد خواهد کرد.
•          کنترل استرس ، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می‌ کند، استرس و عصبانیت است.
•          داشتن رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات ، لبنیات کم‌چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه‌های سبوس‌دار و خشکبار استفاده کنید.
•          زنان باردار باید مرتب برای معاینه پیش از زایمان به پایگاه های بهداشتی درمان و خانه بهداشت مراجعه کنند تا کارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون پی ببرد و به ‌موقع کنترل کنند.
•          پرهیز از مصرف سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و سایر فرآورده‌های گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم و همچنین پرهیز از سبزی‌های کنسروشده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور.
•          مواد حاوی کافئین از قبیل قهوه ، چای ، نوشابه‌های کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون می‌شوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.
•          اجتناب از مصرف غذاهای سرخ کرده یا غذاهایی که در درجه ی حرارت‌های بسیار بالا و یا با مدت زمان طولانی تهیه می ‌شوند، و عدم استفاده ی چند باره از روغن‌های آشپزی ، استفاده از گوشت سفید به جای گوشت‌های قرمز.
•          انجام ورزش‌هایی مثل پیاده ‌روی، شنا، دوچرخه سواری برای پایین آوردن فشار خون مفید هستند بنابراین حداقل ۳ بار در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه باید ورزش کرد

فشار خون بالا در طولانی مدت می تواند منجر به موارد زیر شود:

•          نابینایی
•          زوال عقل
•          بیماری کلیوی
•          حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته
•          آسیب به قلب، مغز، چشم ها و کلیه ها
•          سخت و نازک شدن شریان ها که باعث سخت کار کردن قلب می شود

کاهش فشار خون بالا بدون دارو

کاهش وزن

چاقی می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد. کاهش وزن، موثرترین راه برای کاهش فشار خون می باشد.

تغذیه سالم

اجتناب از مصرف غذاهایی که حاوی مقدار زیادی سدیم، چربی های اشباع شده و کلسترول هستند، برای پیشگیری و کنترل فشار خون بالا اهمیت دارد.

ورزش منظم

ورزش روزانه، یک روش بسیار مناسب برای از دست دادن چربی و کاهش فشار خون بالا می باشد. روزانه 30 دقیقه ورزش می تواند فشار خون را حدودا 5 تا 8 میلی متر جیوه کاهش دهد.

کاهش مصرف سدیم

بیشتر مردم روزانه حدودا 3400 میلی گرم سدیم مصرف می کنند. در حالی که مصرف روزانه سدیم باید 2300 میلی گرم (در حالت ایده آل) و در افراد مبتلا به فشار خون بالا، کمتر از 1500 میلی گرم باشد.

افزایش مصرف پتاسیم

افزایش مصرف پتاسیم، به تنظیم ضربان قلب و از بین بردن اثر سدیم در بدن کمک می کند.
مواد غذایی سرشار از پتاسیم : سیب زمینی ، حبوبات و آجیل ، ماهی تن و سالمون ، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج ،میوه هایی مانند موز، خربزه و زردآلو

 اجتناب از مصرف الکل

مصرف الکل آسیب زیادی به بدن وارد می کند و باید از مصرف زیاد آن خودداری شود.

پایش منظم فشار خون در خانه

اندازه گیری فشار خون را در خانه، می تواند از استرس های غیرضروری که ممکن است در محیط کلینیک رخ دهد جلوگیری کند.

پرهیز از استرس بیش از حد

هورمون های استرس یا کورتیزول، باعث انقباض عروق و افزایش ناگهانی فشار خون می شوند. استرس همچنین می تواند منجر به پرخوری، کم خوابی و مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل شود.

افرادی که فشار خون بالا دارند باید خوراکی‌های خود را محدود کنند مثل :

•          گوشت قرمز
•          لبنیات پرچرب
•          غذاهای چرب
•          انواع شیرینی و کیک
•          شور و ترشی های پرنمک
•          رب و سس گوجه فرنگی کنسرو شده
•          غذاهای کنسروی، آماده و فرآوری شده

منابع 

• فشار خون از ویکی‌پدیا
• فشار خون از دکتر نجفی
• فشار خون از دکتر هندسی
• درمان فشار خون از دکتر افشاری
• فشار خون از کلینیک قلب دکتر تپش
• فشارخون از دانشگاه علوم‌پزشکی وخدمات درمانی

بازگشت به لیست