افسردگی
افسردگی حالتی خلقی است و یکی از مشکلات جدی جامعه امروزی می‌باشد که بیشتر افراد بصورت خفیف یا شدید با آن درگیر بوده که شامل بی‌حوصلگی ، گریز از فعالیت ، بی‌علایقی و بی‌میلی است و میتواند بر افکار، رفتار، احساسات و تندرستی یک فرد تأثیر بگذارد .افراد افسرده احساس ناراحتی، اضطراب ، پوچی، ناامیدی، درماندگی، بی‌ارزشی، شرم‌ساری یا بی‌قراری می‌توانند داشته باشند و ممکن است اشتیاق خود را در انجام فعالیتهایی که زمانی برایشان لذت‌بخش و جذاب بوده از دست بدهند، نسبت به غذا بی‌میل و یا کم‌اشتها شوند، تمرکز خود را از دست بدهند، در به‌خاطر سپردن جزئیات و تصمیم‌گیری‌های و حتی در روابط خود دچار مشکل شوند و به خودکشی فکر کنند. اختلال افسردگی، ممکن است باعث بی‌خوابی یا خواب زیاد، احساس خستگی و کوفتگی، مشکلات گوارشی، یا کاهش انرژی بدن در فرد افسرده شود.
در افسردگی‌های حاد ، اختلال تشدید می‌شود و باعث مواردی مثل جنون می‌شود.برای کنار آمدن با مشکلات روحی که ذهن تسلیم می‌شود و دیگر امیدی ندارد و در نتیجه افسردگی حاصل می‌شود.
حداقل یک پنجم افراد بالغ در طول زندگی خود دچار افسردگی می‌شوند و افسردگی میتواند تمام گروه های سنی را درگیر کند.
برای ابتلا به افسردگی نمی‌توان یک دلیل قطعی آورد ؛ زیرا در اکثر مواقع این بیماری با ترکیب چند علت متفاوت، اتفاق می‌افتد. گاهی ممکن است بر اثر سابقه خانوادگی یا بر اثر یک اتفاق تلخ در کودکی باشد ، گاهی هم افسردگی ممکن است ناشی از دورهٔ درمان باشد از جمله مصرف داروهایی که در دوره بیماری‌های دیگر، باعث افسردگی می‌شوند. درمان‌هایی که با افسردگی مرتبط است شامل: اینترفرون تراپی، بتابلاکرها، داروهای ایزوترتینوئین، ضد بارداری، ضد تشنج، ضد میگرن، ضد روان‌پریشی، عوامل قلبی، هیپنوتیزم درمانی، شناختی-رفتاری، درمان در خانه و عوامل هورمونی می‌شود. گاهی سوءمصرف مواد میتواند باعث تشدید افسردگی شود چه در خماری و چه در ترک و گاهی هم از آثار به‌جای مانده از مصرف آنها دچار افسردگی شود. این مورد شامل نوشیدنی‌های الکلی، آرام‌بخش‌ها از جمله بنزودیازوپین تجویزی مخدرها مثل مسکن‌های تجویزی و مواد مخدری می‌شود. تشخیص ریشه افسردگی به عهده روانشناس متخصص است اما یکسری دلایل که در بیشتر افراد یکسان بوده است .
با توجه به آخرین تحقیقات انجام شده مهمترین علائم افسردگی عبارتند از:
- خلق و خوی افسرده
- افکار خودکشی
- مشکلات خواب
- آشفتگی روان
- عدم تمرکز و فراموشی
- حس خود کم بینی و گناه
- احساس خستگی و فقدان انرژی
- بدبینی و ناامیدی نسبت به آینده
- مشکل اشتها (پرخوری و کم خوری)
- احساس تنفر نسبت به فرد، افراد یا جامعه
- احساس دلتنگی نسبت افراد نزدیک و عزیز
- بی علاقگی حتی نسبت به فعالیتهایی که در گذشته برای فرد لذت بخش بود.
افسردگی موقعیتی
افسردگی موقعیتی (Situational depression) یک واژه‌ی تخصصی در روانشناسی و روانپزشکی نیست اما گاهی فرد در مواجه با موقعیت‌های استرس‌زای زندگی مانند مرگ یکی از اعضای خانواده، از دست دادن شغل یا جدایی و ناتوانی در مقابله و مدیریت شرایط خود ، دچار حالت‌های افسردگی می‌شود. روان‌درمانی به این افراد تا حد زیادی به فرد برای پشت سر گذاشتن این حالات کمک می‌کند.
افسردگی در نوجوانان
دوره‌ی نوجوانی دوران بسیار سختی است. افسردگی در نوجوانان خیلی بیشتر از آنچه تصور می‌کنید به آنها صدمه می‌زند. درواقع آمار تقریبی که وجود دارد نشان می‌دهد که از هر پنج نوجوان، یکی از آنها در مقطعی از نوجوانی دچار افسردگی می‌شود و متاسفانه کمکی دریافت نمی‌کنند .
در نوجوانی افسردگی میتواند سبب :
*فرار کردن از خانه یا قصد فرار را برای جلب توجه داشته باشد .
*اعتماد به نفس پایین که حس زشت بودن ، خجالت زدگی ، شکست خوردگی و بی ارزشی را داشته باشند.
*مشکلاتی در مدرسه ، که نوجوان افسرده انرژی و تمرکز کافی را ندارد و این مسئله باعث غیبت زیاد، کلافه شدن از تکالیف ، نمره های پایین سبب می‌شود و حتی این مشکل به خصوص در نوجوانانی که قبلا دانش آموز خوب و ممتازی بودند را نیز شامل می‌شود .
*اعتیاد به تلفن هوشمند که رتهی برای فرار از مشکلات خود میداند ولی استفاده بیش ازحد از تلفن هوشمند و اینترنت شرایط را بدتر می‌کند و آنها را تنهاتر و افسرده‌تر می‌کند.
*استفاده از مواد مخدر یا الکل ممکن است در نوجوانان افسرده برای خوددرمانی استفاده شود اما متاسفانه اوضاع را خراب‌تر می‌کند.
*خشونت که باعث افسردگی پسرانی که در معرض قلدرهای مدرسه قرار می‌گیرند و به همین علت ممکن است آنها هم به خشونت و پرخاشگری پناه ببرند.
نوجوانان ممکن است به والدین ، معلمان یا سایر بزرگسالان وابسته باشند و نتوانند درخواست کمک کنند و در این موقعیت باید اطرافیان نوجوان افسرده درد او را تشخیص دهند و به او کمک کنند که این کار همیشه آسان نیست زیرا نوجوان افسرده غمگین بنظر نمی‌رسد اما درعوض عصبانیت ، کلافگی و پریشانی میتواند مشخص ترین علائم افسردگی در نوجوانان باشد.
افسردگی در نوجوانان با بزرگسالان تفاوت زیادی دارد مثل پرخاشگری یا عصبانیت ، حساسیت شدید به انتقاد ، دردهای بی‌دلیل ، جداشدن از برخی افراد نه همه .
افکار و رفتارهای حاکی از خطر افسردگی در نوجوانان را بسیار جدی بگیرید. مثل :
ـ بخشیدن اشیائی که برای آنها ارزشمند است.
ـ حرف زدن یا شوخی کردن درمورد خودکشی.
ـ جستجو برای سلاح، قرص یا روش‌های دیگری برای خودکشی.
ـ گفتن چیزهایی مانند «ترجیح می‌دهم بمیرم»، «کاش می‌توانستم برای همیشه ناپدید شوم» یا «هیچ‌طور نمی‌توانم خلاص شوم»
ـ گفتن جمله‌ای مثبت درمورد مرگ یا گفتن چیزهایی رمانتیک درمورد مُردن. مثلا: «اگر بمیرم مَردُم بیشتر مرا دوست خواهند داشت»
ـ نوشتن داستان و شعرهایی درمورد مرگ، مردن یا خودکشی درگیر شدن در رفتارهای خطرناک یا اتفاقات بسیاری که منجر به آسیب دیدن آنها شود.
حتما از سنین نوجوانی در مکان و زمان مناسب با او گفت و گو داشته باشید و از او سوال کنید و به حرف هایش گوش دهید ، خودتان به آن ها کمک کنید تا از حمایت های اشتباه افراد دیگر استفاده کنند ، تنبلی را از آن ها دور کنید ، نوجوان افسرده تمایل به تنبلی و خواب زیاد دارد ، برای برقراری با ارتباط با دیگران او را حمایت کنید .
اگر شک دارید که نوجوانی قصد خودکشی دارد، فوراً کاری کنید و با مراکزی که هستند و می‌توانند به نوجوانان کمک کنند از راه شماره‌ی تلفن ، این مراکز را از اینترنت پیدا کنید.
نوجوان شما حالا بیشتر از همیشه به شما نیاز دارد و او نیاز دارد تا بداند که برایتان ارزش دارد، او را دوست دارید و به او اهمیت می‌دهید. پس او را درک کنید ـ بیشتر از هر زمانی صبور باشید ـ از افسردگی نوجوانتان تشخیص داده شد در فرایند درمان حتما شرکت کنید.
افسردگی در زنان
عوامل مختلفی از جمله بیولوژیک باروری، ژنتیک ، تغییرات هورمونی و روابط بین فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش زیادی دارد. بسیاری از زنان در دوران قاعدگی از لحاظ احساسی و جسمی بسیار ضعیف می‌شوند (سندروم پیش از قاعدگی)، تغییرات رفتاری مثل احساس افسردگی و تحریک پذیری و علائم و نشانه‌های شدیدتری در دوران قاعدگی را تجربه می‌کنند.
زنان مبتلا به افسردگی پیش از قاعدگی ، در آغاز دوره پریود خود حالت‌های افسردگی و دیگر علائم را نشان می‌دهند.
علاوه بر احساس افسردگی ،باعث بروز علائم زیر هم ممکن می‌شود:
- اضطراب
- عدم تمرکز
- خستگی
- تغییر خلق و خو
- بی قراری و تحریک پذیری
- تغییر اشتها و الگوی خواب
- احساس فشار بیش از حد
داروهای ضدافسردگی و گاهی داروهای خوراکی ضد بارداری تا حدود زیادی به درمان این نوع از افسردگی کمک می‌کند که با نظر پزشک تجویز می‌شود و بسیاری از زنان در زمان پس از زایمان به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شوند و علائم افسردگی شدید در زنان در فاصله زمانی کمی پس از وضع حمل بروز می‌کند که موجب اضطراب، بی خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می‌شود.
افسردگی در مردان
مردان با توجه به ویژگی‌ها و صفاتی که دارند، از افسردگی خود بیشتر شرمنده و خجالت زده می‌شوند و به همین دلیل سعی می‌کنند که بیماری و شرایط سخت زندگی خود را از همه پنهان کنند و در برابر این بیماری و شرایط بد ، تاب بیاورند یا به قول خود با مصرف مواد مخدر خود درمانی می‌کنند.
افسردگی در سالمندان
افسردگی در سال‌خورده‌ها معمولاً درمان نشده باقی می‌ماند، چرا که بسیاری از این افراد افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و واکنشی طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می‌دانند. سالخوردگان معمولاً برای درمان افسردگی خود اقدام نمی‌کنند.
اگر بیماری به مدت ۲ سال و یا بیشتر ادامه داشته باشد، فرد به اختلال افسردگی پایدار مبتلا است. پیش از این ، این واژه برای توصیف دو شرایط مختلف تحت عنوان کج‌خلقی، افسرده‌خویی یا دیس تایمیا و افسردگی شدید مزمن استفاده می‌شود.
اختلال عاطفی فصلی (Seasonal affective disorder) یک دوره‌ای از افسردگی ماژور است که معمولاً در طول ماه‌های فصل زمستان که روزها کوتاه‌تر است و فرد کم‌تر در معرض نور خورشید قرار دارد، رخ می‌دهد. این نوع از افسردگی معمولاً در فصل‌های بهار و تابستان از بین می‌رود.
اگر به اختلال عاطفی فصلی مبتلا هستید، تا حدود زیادی داروهای ضد افسردگی به شما کمک کننده خواهند بود. از طرفی نور درمانی هم میتواند مؤثر باشد. در این روش فرد هر روز به مدت زمانی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه جلوی یک جعبه‌ی نوری مخصوصی می‌نشیند و در معرض نور قرار می‌گیرد.
آیا افسردگی فصلی به جنسیت میتواند مرتبط باشد؟
به طور کلی می‌توان گفت زنان همیشه دوبرابر مردان به افسردگی مبتلا می‌شوند و این آمار در افرادی که به افسردگی فصلی مبتلا می‌شوند هم صدق می‌کند.
افسردگی شیدایی (Manic Depression) یا شخصی که مبتلا به اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder) هم گاهی گفته می‌شود، حالت‌های مختلف خلق و خو را تجربه می‌کند. گاهی فرد یک حالت پر انرژی و در اوج بودن را تجربه می‌کند و گاهی بسیار کم انرژی و در پایین‌ترین حدی از خود، افسردگی شدید را تجربه خواهد کرد. داروهای معمول ضد افسردگی معمولاً برای درمان اختلال دوقطبی تجویز نمی‌شوند. گروهی از این افراد مبتلا بعد از مصرف داروهای ضد افسردگی وارد فاز اوج این بیماری می‌شوند و حالت‌های شیدایی از خودشان نشان می‌دهند و یا با گذر زمان دوره‌های بیش‌تری از شیدایی را تجربه می‌کنند. روان‌درمانی در مورد این افراد بیشتر به فرد مبتلا و خانواده اش کمک خواهد کرد.
تشخیص افسردگی با بررسی عوامل مختلف توسط پزشک انجام می‌شود ، که با معاینه جسمی بیمار ـ ارزیابی روانپزشکی ـ تست های آزمایشگاهی ـ راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی .
فرد تحت درمان باید توصیه‌های پزشک معالج را انجام دهد و اطلاعات کافی در مورد افسردگی کسب کند ، زندگی را زیاد سخت نگیرد تا حدالامکان وظایف خود را محدود کند ، تنها و دور از جمع نماند و در اجتماع شرکت کند ، وقایع روزانه خود را بنویسد و زمانی که درد ،ناراحتی ، ترس ،خشم و دیگر حالات رخ داد آن ها را در قالب کلمات بیان کند که میتواند به بهبود حالات و رفتار های فرد تاثیرگذار باشد ، راه های ریلکس شدن و کنترل استرس را امتحان کند و از ورزش های شل کننده عضلات و یوگا و پیاده روی کمک بگیرد .
منابع
