کلاژن هیدرولیز شده
کلاژن هیدرولیز شده، که به آن پپتیدهای کلاژن یا هیدرولیزات کلاژن گفته می‌شود ، هنگامی که کلاژن هیدرولیز می‌شود به ذرات کوچکتر قابل جذب تبدیل می‌شود. هیدرولایزد کلاژن گروهی از پپتیدها با وزن مولکولی کم هستندو به عنوان مکمل‌خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، که نویدبخش بهبود سلامت پوست، کاهش درد مفاصل به دلیل آرتروز یا آسیب‌های ورزشی و افزایش فشار خون بالا است. از طریق دناتوراسیون یا تجزیه کلاژن به زنجیره های اسید آمینه کوچکتر (به نام پپتیدها) از طریق حرارتی یا آنزیمی بدست می‌آید. کلاژن غیرطبیعی نمی‌تواند به پوست نفوذ کند، اما کلاژن هیدرولیز شده ممکن است به لایه اول پوست نفوذ کند.
کلاژن به طور طبیعی فراوان ترین پروتئینی است که در بدن ( پوست ـ استخوان ها - غضروف ها - تاندون ها و دندان ها - رگ های خونی و قرنیه ) وجود دارد که حدود یک سوم از ترکیب پروتئینی موجود در بدن انسان را تشکیل می‌دهد و به عنوان مکمل های خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد و می‌توان گفت نوید بخش عملکرد سلولها دربدن را دارد که با افزایش سن ، تولید کلاژن کاهش می‌یابد و کیفیت آن پایین‌تر می‌آید.
ازدست دادن کلاژن از سنین 18 تا 29 سالگی شروع می شود و از سنین بالای 25 سال بخصوص بالای 30 سال مشمولین مورد نظر این مکمل ها می‌توانند باشند.
واژه کلاژن ازکلمه یونانی که به معنای چسب گرفته شده است. هضم – جذب و متابولیسم کلاژن هیدرولیز شده عموما آهسته‌تر از سایر پروتئین پپتیدهای رژیم غذایی است . مکملهای کلاژن هیدرولیز شده برای کمک به ترمیم کلاژن تخلیه شده مصرف می‌شوند و برای بهبود سلامت پوست و مو و افزایش سلامت استخوان‌ها و مفصل‌ها و کاهش درد مفاصل که به دلیل آرتروز یا آسیب‌های ورزشی و ترمیم زخم‌ها و بافت‌ها ودر کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا و بهبود عملکرد متابولیک در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مؤثر باشد.
کلاژن حدود 80٪ پوست ما را تشکیل می‌دهد، بزرگترین اندام بدن است که از ما در برابر آسیب‌های خارجی محافظت می‌کند. حداقل شانزده نوع پروتئین کلاژن در بدن وجود دارد که از بین آن ها سه تا پنج نوع از اهمیت بالایی برخوردارند و دمای بدن را تنظیم می‌کند و سایر عملکردهای بدن را نیز انجام می‌دهد. با افزایش سن، کلاژن در لایه ی داخلی پوست تخلیه می‌شود که منجر به خشکی ، از بین رفتن قابلیت ارتجاعی و همچنین ایجاد خطوط و چین و چروک می‌شود . همیشه مصرف مواد غذایی تازه و سبزیجات اولین پیشنهاد هر پزشکی است اما مکملهای کلاژنی در قالب پودر و قرص نیز از منابع مورد اطمینان کلاژن هستند که می‌توان استفاده کرد. مصرف این مکمل ها راه ساده تری است که اکثر افراد از آن استقبال می‌کنند . کلاژن هیدرولیز شده به عنوان پپتیدهای کلاژن یا هیدرولیزات کلاژن شناخته می‌شود ؛ که به طور کامل تجزیه شده است و باعث می‌شود به راحتی به عنوان مکمل در جریان خون جذب شود .
چهار نوع اصلی کلاژن :
نوع یک: این نوع حدود 90 درصد از کلاژن موجود در بدن انسان را تشکیل می‌دهد و از دسته های فیبر متراکم شکل گرفته است. این نوع از کلاژن ساختار پوست، استخوان ها، غضروف فیبری، بافت همبند و دندان ها را فراهم می‌کند.
نوع دو: این نوع از دسته های فیبر کم تراکم‌تر شکل گرفته است و در غضروف ارتجاعی برای مفاصل عمل می‌کند .
نوع سه: این نوع کلاژن از ساختار عضلات، اندام ها و عروق پشتیبانی می‌کند.
نوع چهار: این نوع کلاژن در لایه های پوست یافت می‌شود.
همه‌ی کلاژن ها در ابتدا به صورت پروکلاژن شکل می‌گیرند که بدن انسان با ترکیب دو آمینو اسید به نام‌‌های پرولین و گلیسین ، پروکلاژن تولید می‌کند که این فرایند از ویتامین C نیز استفاده می‌کند.
مواد مغذی باعث افزایش دهنده تولید کلاژن :
شما می‌توانید با اطمینان از دریافت مواد مغذی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم به تولید این پروتئین مهم در بدن خود کمک کنید :
- ویتامین C: مقادیر قابل توجهی از این ویتامین در میوه‌های خانواده‌ی مرکبات، فلفل دلمه ای، و توت فرنگی یافت می‌شود.
- پرولین: مقادیر قابل توجهی از این ماده در سفیده تخم مرغ، جوانه گندم، محصولات لبنی، کلم، و قارچ ها یافت می شود.
- ژلاتین: منبعی غنی از این ماده است. فرم های مختلفی از ژلاتین برای مصرف وجود دارند مانند جوشانده ی استخوان یا آبگوشت می‌توان اشاره کرد .
- گلیسین: مقادیر قابل توجهی از این ماده در پوست مرغ و ژلاتین یافت می‌شود اما گلیسین در انواع مختلف مواد غذایی حاوی پروتئین نیز وجود دارد.
- مس: مقادیر قابل توجهی از این ماده در گوشت قرمز، دانه کنجد، پودر کاکائو، بادام هندی (کاشو)، و عدس یافت می‌شود. بدن انسان به پروتئین کیفیت بالا که حاوی آمینو اسیدهای مورد نیاز برای ساخت پروتئین های جدید است، نیاز دارد. گوشت قرمز، گوشت ماکیان، غذای دریایی، لبنیات، حبوبات از جمله منابع فوق العاده برای آمینو اسیدها هستند.
موارد آسیب زننده به کلاژن :
بهتر است از رفتارهایی که موجب نابودی کلاژن ها می‌شوند، پرهیز کنید. با برخی از این رفتارها آشنا شویم:
- قند و کربوهیدرات های پالایش شده: قند در توانایی کلاژن برای ترمیم خود اختلال ایجاد می‌کند. به همین علت ، شما باید مصرف قند اضافه شده و کربوهیدارت های پالایش شده را به حداقل برسانید.
- آفتاب بیش از اندازه: پرتو فرابنفش می تواند تولید کلاژن را کاهش دهد. از این رو، بیش از اندازه در معرض خورشید قرار نگیرید.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن تولید کلاژن را کاهش می دهد و می تواند در بهبود زخم اختلال ایجاد کند که به بروز چین و چروک منجر می شود.
- برخی اخلالات خود ایمنی مانند لوپوس نیز می توانند به کلاژن آسیب وارد کنند.
فاکتورهایی که در کاهش و یا از بین رفتن کلاژن پوست نقش دارند :
افزایش سن هر چه سن بالاتر می‌رود بدن کلاژن کمتر و با کیفیت پایین تری تولید می‌کند که باعث کم شدن استحکام و انعطاف پذیری پوست می‌شود. سرعت این فرآیند نیز بستگی به ژنتیک فرد نیز دارد.
رژیم غذایی غلط استفاده‌ی زیاد از شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده مانند آرد سفید باعث کاهش کلاژن بدن می‌شوند زیرا در توانایی کلاژن در ترمیم خود تداخل ایجاد می‌کنند.
عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض اشعه و هوای آلوده که سرعت پیری پوست را بسیار افزایش می‌دهد .
سبک زندگی نادرست برای مثال سیگار کشیدن باعث تاخیر در ترمیم زخم‌های پوستی می‌شود و یکی از عوامل ایجاد کننده‌ی چین و چروک است.
منابع غذایی طبیعی
کلاژن در بافت‌های همبند غذاهای حیوانی یافت می‌شود. به عنوان مثال، کلاژن به مقدار زیاد در گوشت و مرغ وجود دارد. یکی از منابع خوب کلاژن آب استخوان است که از جوشاندن استخوان مرغ یا حیوانات دیگر در آب به دست می‌آید. ژلاتین اساساً کلاژن پخته شده است و از این رو سرشار از آمینو اسیدهای مورد نیاز برای تولید آن است. گفت‌وگو درباره‌ی اینکه مصرف مواد غذایی سرشار از کلاژن را به واقع در سطوح بدن را افزایش می‌‌دهند، وجود دارد. هنگامی که پروتئین مصرف می‌کنید، این ماده در بدن به آمینو اسیدها تجزیه شده و سپس دوباره پیوند می‌خورد. از این رو، کلاژنی که می‌خورید به صورت مستقیم به شکل‌گیری سطوح بالاتر در بدن منجر نمی‌شود.
کلاژن سازی :
آر اف فرکشنال: آر اف فرکشنال به عنوان بهترین روش جوانسازی پوست، نتایج بسیار خوبی در ساخت کلاژن بیشتر و رفع آثار و نشانه‌های پیری پوست است و نتیجه بسیار چشم‌گیری در کاهش سطح کلاژنی که در پوست ایجادشده ، خواهد داشت.
پی آر پی: تزریق پلاکت غنی شده یا همان پی آر پی که از بدن خود فرد برداشت می‌شود و به نقاط مورد نیاز تزریق می‌گردد و روشی برای افزایش کلاژن‌سازی در پوست محسوب می‌شود.
مزوتراپی: مزوتراپی با تزریق موادی به پوست بامنظور تحریک کلاژن سازی، به ترمیم و بهبود بافت‌ها پرداخته می‌شود.
میکرونیدلینگ: این روش برای افزایش کلاژن‌سازی و درمان زخم‌های ناشی از جوش، چین و چروک‌ها یا نشانه‌های خراشیدگی مناسب می‌باشد.
درماپن: این وسیله قلم مانند است ، با ورود سوزن‌های ریز به داخل پوست کلاژن‌سازی را افزایش می‌دهد.
لیزر فرکشنال: ليزر فركشنال لايه اپيدرم و درم پوست را هدف قرار می‌دهد و نتیجه این عمل، ايجاد واكنشی است كه باعث بازسازی و ساخت كلاژن جديد می‌شود.
تزریق ژل‌های هیالورونیک اسید: تزریق ژل‌های هیالورونیک اسید، به ویژه ژویدرم، می‌تواند در محل تزریق کلاژن سازی را تحریک نماید و به جوانسازی پوست و فرم و حجم بهتر، پس از جذب کامل ژل کمک کند.
کربوکسی تراپی: کربوکسی تراپی به معنی تزریق گاز دی اکسید کربن (CO2) به منظور ایجاد تغییراتی در پوست است که به تولید کلاژن منجر خواهد شد گفته می‌شود.
در یک مطالعه ، 160 زن و مرد در بازه سنین 18 تا 30 ساله شرکت کردند و به مدت 12 هفته هر روز 5 گرم هیدرولیز کلاژن دریافت می‌کردند . شرکت کنندگان در صورت ابتلا به بیماری مفصل زانو، آسیب‌دیدگی یا تزریق مفصل، از مطالعه حذف شدند. تغییرات درد زانو در حین فعالیت توسط مقیاس آنالوگ توسط شرکت کنندگان و یک پزشک ارزیابی شد. درد زانو در 6هفته و در پایان مطالعه به طور قابل توجهی در مقایسه با روز اول کاهش یافت.
این مطالعات نشان می‌دهد که خرید کلاژن هیدرولیز شده ممکن است در کاهش درد مفاصل به دلیل ناراحتی مربوط ، مؤثر باشد.
و مطالعه ای دیگر نشان داد زنانی که به مدت دوازده ماه نوشیدنی‌های حاوی کلاژن مصرف کردند در مقابل گروهی که از این نوشیدنی‌ها استفاده نکردند، پوستی مرطوب‌تر داشتند و عمق چروک‌های پوستی آنها کاهش پیدا کرد. براساس این مطالعات مکملهای کلاژنی با تحریک بدن به ساخت کلاژن بیشتر باعث کاهش چین و چروک پوستی می‌شوند.
علاوه بر این، مصرف مکملهای کلاژنی ممکن است باعث افزایش تولید پروتئین‌هایی دیگر می‌شود که به داشتن پوستی سالم کمک می‌کند، از جمله این پروتئین‌ها الاستین و فیبریلین می‌باشند .
بیماری‌های مرتبط با کلاژن
اختلالات کلاژن در بعضی از بیماری‌های ژنتیکی به علت تغییر در بین اسید امینه و ساختمان سه بعدی موجود در کلاژن ایجاد می‌شود . استئوژنز ایمپرفکتا با تشکیل غیرطبیعی استخوان در اطفال مشخص شده و سندروم اهلرـ‌دانلوس همراه با مفاصل شل می‌باشد. هرکدام از این حالات می‌توانند کشنده باشند .
تاکنون 15 نوع کلاژن در انسان شناسایی شده‌است. ژن‌های مختلفی پپتیدهای سازنده انواع مختلف کلاژن را کد می‌کنند که جهش در هر یک از آنها منجر به بیماری خاصی می‌شود. برای مثال کلاژن نوع 1 فراوان‌ترین کلاژن در پستانداران می‌باشد و در پوست ، استخوان‌ها ، تاندون‌ها و رباط‌ها یافت می‌شود. نوع 2 فراوان‌ترین کلاژن غضروف است.
بهترین غذاها برای بازگرداندن، بازسازی و تعمیر کلاژن آسیب دیده برای جوان سازی پوست و ضد پیری :
چای سفید
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه کینگستون چای سفید ممکن است از پروتئین‌های ساختاری پوست به طور خاص از کلاژن محافظت کند که از فعالیت آنزیم ، تجزیه کلاژن و خطوط و چین و چروک جلوگیری می کند.
پروتئین
علاوه بر نیاز به مصرف روزانه به پروتئین ، سفیده تخم مرغ نیز هر دو لیزین و پرولین را دارد پس اضافه کردن سفیده تخم مرغ به وعده غذایی می‌تواند از تولید طبیعی کلاژن در بدن حمایت کند و برای کسانی که رژیم گیاهی دارند و ترکیب محصولات حیوانی مانند تخم مرغ و یا گوشت بدون چربی را دوست ندارند ، آجیل مخصوصاً بادام زمینی دارای پروتئین لیزین است.
سیر
یکی از بهترین منابع تولید گوگرد است ، که برای تولید کلاژن در بدن لازم است . سیر همچنین اسید لیپوئیک و تورین دارد که به بازسازی الیاف کلاژن آسیب دیده بسیار کمک می کند.
مرکبات
مطالعات مبنی بر این است که میوه‌های خانواده مرکبات مانند پرتقال، لیمو، گریپ فروت که سرشار از ویتامین C هستند توانایی در کمک به آمینو اسیدهای لیزین و پرولین برای تبدیل شدن به کلاژن را دارند. آنتی اکسیدان ویتامین C همچنین در کمک به خنثی کردن رادیکال های آزاد که سبب شکستن کلاژن و الاستین در پوست است بسیار مهم می‌باشند.
ماهی
ایجاد سلول‌های قوی تر با ماهی مانند تن ماهی و ماهی قزل آلا دارای اسید چرب امگا 3 است که می‌گوید سلول‌های پوست توسط یک غشاء چرب محافظ احاطه شده است البته هنگامی که سلول ها سالم باشند آنها قادر به حمایت از ساختار پوست می باشند.
سویا
بلوک کننده پیری مانند منابعی مثل شیر سویا، پنیر یا پنیر سویا، سویا دارای جنیستین ( هورمون گیاهی است با خاصیت آنتی اکسیدان ) که باعث تولید کلاژن شده و به جلوگیری از آنزیم هایی، مانند MMP ها کمک می کند و از پیری پوست جلوگیری می نماید.
انواع توت ها
دفع آسیب های وارده با تمشک و انواع توت‌ها که رادیکال های آزاد را تمیز کرده و سطح کلاژن را افزایش می دهد.
سبزیجات قرمز رنگ
حفاظت از آفتاب با مصرف گوجه فرنگی، فلفل و چغندر که حاوی لیکوپن آنتی اکسیدان است. لیکوپن به عنوان یک sunblock ( ضد آفتاب ) طبیعی عمل می کند و با افزایش سطح کلاژن از پوست در برابر آسیب محفاظت می کند.
سبزیجات نارنجی
بازگرداندن و بازسازی کلاژن با سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج و سیب زمینی شیرین که سرشار از ویتامین A هستند و سبب بازیابی و بازسازی کلاژن آسیب دیده می شوند.
آیا کرم های کلاژن کاربردی دارند؟
ممکن است هنگام بررسی و خرید محصولات مراقبتی از پوست به کرم‌ها یا سرم‌هایی برخورده کنید که ادعا شده است در آنها کلاژن موجود است و اثرات ضدپیری و جوانسازی دارند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که کلاژن پروتئینی با ساختار مولکولی بزرگ است که قابلیت جذب از طریق پوست را ندارد. بنابراین محصولات پوستی حاوی کلاژن نمی‌توانند به ذخیره‌ی کلاژن بدن بیفزایند. اما اخیرا کرم‌ها و محصولاتی ساخته شده اند که حاوی پپتیدهای کلاژنی هستند این پپتیدها که در آزمایشگاه تولید می‌شوند نسبت به مولکول کلاژن کوچکتر هستند و قابلیت جذب از طریق پوست را هم دارند.
منابع :
