سندورم پیش از قاعدگی
PMS (premenstrual syndrome) یا سندروم پیش از قاعدگی یک بیماری بسیار شایع است که به اختلالات پیش از قاعدگی که معمولاً هر ماه اتفاق میافتد، سندرم پیش ازقاعدگی یا PMS میگویند. مجموعهای از علایم جسمی، روانی و احساسات مرتبط با چرخهٔ قاعدگی در زنان است. در حالی است که بیشتر زنان نشانههای فیزیکی مرتبط با عملکرد طبیعی تخمک گذاری را که شامل نفخ کردن یا نرمی پستان (حساسیت به لمس پستان) را تجربه میکنند. علائم PMS دربیش از ۹۰ درصد زنان را درگیر میکند. تا ۸۰ درصد زنان در سن باروری، برخی از علائم را قبل از قاعدگی نیز گزارش میکنند که این علائم در ٪۲۰ تا ۳۰٪ از زنان به عنوان PMS واجد شرایط است و در سه تا هشت درصد شدید است سندروم پیش از قاعدگی (PMS) بیماری است که بر احساسات، سلامت جسمی و رفتار یک زن در روزهای خاصی از چرخه قاعدگی، به عبارتی درست قبل از شروع قاعدگی، تأثیر میگذارد.ممکن است علائم PMS برخی از جنبههای زندگی فرد را مختل کند. البته نشانههای عاطفی (روانی) برای تشخیص PMS، باید حضور داشته باشد. نشانههای خاص روانی و فیزیکی متناسب به PMS از زنی به زن دیگر متفاوت است، با اینحال الگوی علائم برای هر زن، بطور فردی قابل پیشبینی میباشد. این نشانهها در طول ده روز قبل از قاعدگی اتفاق میافتد و مدت کوتاهی قبل یا مدت کوتاهی بعد از شروع جریان قاعدگی ناپدید میشود.
بسیاری از محققان معتقدند که این امر به تغییر سطح هورمونهای جنسی و سروتونین در ابتدای چرخه قاعدگی مربوط است. سطح استروژن و پروژسترون در زمانهای خاصی از ماه افزایش مییابد. افزایش این هورمونها میتواند باعث تغییرات خلق و خو، اضطراب و تحریکپذیری شود. استروئیدهای تخمدانی همچنین فعالیت را در قسمتهایی از مغز که با علائم قبل از قاعدگی مرتبط است، تعدیل میکنند. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز و روده است که بر روحیه، احساسات، افکار و خلق و خوی تأثیر میگذارد.
عوامل خطر سندرم پیش از قاعدگی :
- آسیب فیزیکی
- خشونت خانگی
- ضربه عاطفی
- سوء مصرف مواد
- سابقه خانوادگی PMS
- سابقه خانوادگی افسردگی
- سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی، مانند افسردگی پس از زایمان یا اختلال دو قطبی
اختلالات مرتبط شامل:
- دیسمنوره
- اسکیزوفرنی
- اختلال افسردگی اساسی
- اختلال اضطراب عمومی
افزایش سن ، سابقهٔ خانوادگی ، سابقهٔ افسردگی ، مصرف کافئین بالا ، استرس ممکن است شرایط را تسریع کند ، عوامل رژیم غذاییسطح پایین ازویتامین ومواد معدنی بخصوص منزیم، منگنز و ویتامین Eو ویتامین D ، سابقهٔ خانوادگی اغلب پیشبینیکنندهٔ خوبی برای احتمال سندروم قبل از قاعدگی است، مطالعات نشان داده است که درمیان دوقلوهای همسان، دو برابر بیشتر از دوقلوهای غیر همسان (با برادر) است. اگر یک دوقلو دارای PMS است، قل دیگراحتمال بیشتر از حد متوسط برای ابتلا به PMS دارد و این نشان میدهد که تا حدی علت آن میتواند ژنتیک باشد. اگرچه وجود سندرم پیش از قاعدگی در زنان مبتلا به اختلالات خلقی مانند افسردگی و اختلال دوقطبی، بالا است اما با این حال رابطهٔ علمی آن هنوز ثابت نشدهاست. همچنین، ویتامین B، به ویژه ویتامین B6، میتواند به PMS کمک کند.
تخمک گذاری، زمان آزاد شدن تخمک از تخمدانها، در روز ۱۴ و قاعدگی یا خونریزی در روز ۲۸ چرخه اتفاق میافتد. علائم PMS میتواند از حدود روز ۱۴ شروع شده و تا ۷ روز پس از آن ادامه یابد.
علائم PMS معمولاً خفیف یا متوسط است ، تقریباً ۸۰ درصد زنان یک یا چند علامتی را گزارش میکنند که به طور قابل توجهی بر عملکرد روزانه تأثیر نمیگذارد. ۲۰ تا ۳۲ درصد زنان علائم متوسط تا شدید را گزارش میدهند که برخی از جنبههای زندگی را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم PMS یا سندرم پیش از قاعدگی
- آکنه
- گریه
- سردرد
- افسردگی
- سرگیجه
- کمر درد
- شکم درد
- عصبانیت
- گرگرفتگی
- تغییر اشتها
- درد مفاصل
- حالت تهوع
- افزایش وزن
- یبوست یا اسهال
- مشکلات خواب
- بالا رفتن قند خون
- بالا رفتن ضربان قلب
- مشکل در تمرکز کردن
- گرایش به تنها بودن
- تحریک پذیر یا اضطراب
- حساسیت و تورم سینه
اگر درد جسمی، تغییرات خلقی و سایر علائم PMS در زندگی روزمره شما تأثیر میگذارد یا علائم برطرف نمیشود، به پزشک مراجعه کنید.
برای تسکین دردهای عضلانی، سردرد و گرفتگی معده میتوانید از داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن یا آسپرین استفاده کنید. برای جلوگیری از نفخ و افزایش آب بدن میتوانید یک داروی ادرار آور (دیورتیک) نیز امتحان کنید. داروها و مکملها را فقط طبق دستور پزشک و پس از مشورت با ایشان مصرف کنید آسپرین ، ایبوپروفن ، مکملهای منیزیم ، مکملهای کلسیم ، مکملهای ویتامین D ، مکملهای اسید فولیک ، مکملهای ویتامین B-6
چگونه علائم PMS با نزدیک شدن به دوره یائسگی زنان تغییر میکند؟
با نزدیک شدن یائسگی و کاهش تولید هورمون جنسی تخمدان ، چرخه تخمک گذاری پراکنده میشود و نتیجه این علائم ناهمگن و تاحدودی غیر قابل پیشبینی میشود. استفاده از هورمون درمانی برای درمان برخی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، وضعیت را از آنچه که هست پیچیده تر میکند. با نزدیک شدن به یائسگی ، در صورت تغییرعلائم یا ایجاد علائم جدید ، به پزشک مراجعه کنید.
برای کمتر شدن عوارض سندرم پیش از قاعدگی چه مواردی را باید رعایت کنید؟
- همیشه ورزش کنید
- خواب کافی داشته باشید
- برای آرامش دوش بگیرید
- ورزشهایی مثل یوگا انجام دهید
- از مصرف دخانیات خودداری کنید
- مواد غذایی را که باعث ایجاد نفخ میشود کمتر استفاده کنید
- از مصرف مقادیر بالای کافئین موجود در قهوه، کاکائو، شکلاتها و چای پرهیز کنید
- شرایط خود را برای اطرافیان توضیح دهید و از آنها بخواهید تا در طول این دوره با شما همکاری کنند
- آقایان نیز بهتر است در طول این دوره همسرشان را بیشتر درک کنند به ویژه خانمهایی که شاغل هستند و بیشتر در بیرون از خانه حضور دارند
بدنتان را دوست داشته باشید اگر دردها و نوسانات خلقی شما قابل تحمل است و زیاد نیست، بهتر است با این اتفاق کنار بیایید و بیدلیل دارو مصرف نکنید، به ویژه اگر قصد بارداری دارید چون این اتفاق هم بخشی از وجود زیبا و بارور شماست. سندروم پیش از قاعدگی بیماری محسوب نمیشود اما درصد کمی از خانمها ممکن است دردهای خیلی شدید یا نوسانات خلقی بدی داشته باشند، بطوری که باعث اختلال زیاد و ناهنجاری در روابط اجتماعی آنها میشود که در این صورت بهتر است برای رفع مشکل به پزشک مراجعه کنید. پزشکان برای این دردها درمانهایی دارند و با حتی ممکن است با تجویز داروهایی در طول این یک هفته شما را تحت مراقبتهایی قرار دهند تا این دوره را با سلامت عاطفی و روانی پشت سر بگذارید.
منابع