تومور
(تومور چیست و انواع آن : خوشخیم و بدخیم)
تودینه یا غده که به معنی هر نوع برآمدگی بدن میباشدنوعی نئوپلازی است. تومور در زبان عامیانه به اشتباه برابر با سرطان دانسته میشود در حالیکه سرطان خود نوعی تومور و همیشه بدخیم است ولی تومور میتواند ماهیت خوشخیم یا بدخیم داشته باشد. تومور زمانی ایجاد میشود که سلول ها خیلی سریع تولید مثل کنند ، اندازه تومورها از یک توده کوچک تا یک توده بزرگ بسته به نوع آن می تواند متفاوت باشد و تقریباً در هر نقطه ای از بدن میتواند ظاهر شود. نوع رفتار تومورها در آینده ناشناخته است و هیچ راهی برای تشخیص اینکه تومور به مرور زمان چه وضعیتی را پیدا می کند، وجود ندارد. برخی از تومورهای خوش خیم می توانند بدخیم و سپس خطرناک ترو جدی تر شوند. به همین دلیل، بهتراست رشد و پیشرفت آنها سریع کنترل شود. همه سرطان ها نوعی تومورند که علاوه بر بدخیم بودن یا خوش خیم بودن مایع یا جامد را شامل می شوند. به طورکلی، تومور توده ای از بافت متورم است که از تقسیم کنترل نشده سلول ها ناشی میشود.درحالت کلی روند تکثیر DNA دارای مکانیسمهای دقیقی برای کنترل صحت انجام سنتز، تصحیح و ترمیم آن است و یک سیستم ایمنی سالم به طور کلی میتواند سلولهای نئوپلاستیک را تشخیص دهد و آنها را قبل از تکثیر تخریب کند، این گونه تومورها از گروه تومورهای نادر نیستند. برخی از تومورها منشا ارثی و ژنتیکی دارند، علاوه بر این، تروما (Trauma) یا صدمات موضعی نیزمیتوانند داشته باشند که یکی ازعوامل ایجاد تومور محسوب میشود. با این حال، بسیاری از تومورها نیز در اثر عوامل محیطی و سبک زندگی، مانند قرار گرفتن در معرض سموم محیطی و یا عواملی مانند دود دخانیات، آلودگی هوا، اشعه ماوراء بنفش، مواد شیمیایی و ویروسها به وجود میآیند.
تومورهای جامد نام خود را از سارکوم، کارسینوم و لنفوم از نوع سلول تشکیل دهنده آنها می گیرند. در تومورهای جامد، تودهی بافت شامل مناطق مایع یا کیست نیست. بعضی از انواع سرطانها، به عنوان مثال، لوسمی که سرطان خون است، تومورهای جامدی ایجاد نمی کند.
انواع ماهیت تومورها:
- خوشخیم: این نوع کشنده و سرطانی و مضر نیستند و به سایر نواحی بدن دست اندازی ندارد آنها یا نمیتوانند گسترش یابند یا رشد کنند یا بسیار کند رشد میکنند. اکثر آنها آسیبرسان نیستند و بعید است که برسایر قسمتهای بدن تاثیر بگذارند اگر پزشک آنها را بردارد، به طورکلی برنمیگردند. با این حال، اگر آنها بر اعصاب یا رگهای خونی فشاربیاورند یا باعث تولید بیش از حد هورمونها شوند، مانند سیستم غدد درونریز، میتوانند باعث درد یا مشکلات دیگر شوند
- بدخیم: این نوع کشنده است و درمراحل رشد خود به سایر نواحی بدن دست اندازی میکند و درگیر میکند. دست اندازی تومورها بسته به ماهیت شان دارد و میتواند تهاجم مستقیم نسج تومور به بافتهای مجاور با نام اینفیلتراسیون (درگیری اولیه) ویا از طریق خون یا لنف با نام متاستازی (درگیری ثانویه) باشد.حدود 40٪ از تومورهای بدخیم فقط با جراحی کردن معالجه میشوند که عموماً جراحی باید با سایر روشهای درمانی مانندپرتودرمانی یا شیمی درمانی همراه باشد.
- پیش بدخیم (پیش سرطانی)
تومورها به دو دسته نئوپلاستیک (بیشترنه همه نئوپلاسمها تومورساز هستند.) و غیرنئوپلاستیک که التهاب در آنها شایعترین علت میباشد. از علائم کلاسیک التهاب در پزشکی نیز تورم است. ورم یا ادم که ناشی از تجمع مایع در بافت است. مالفورماسیون اشکالات ساختاری مادرزادی خونریزی در یک فضای بسته کیست ، تجمع مایع در یک ساختار بسته که نمونه شایع آن کیستهای پستانی است.
انواع تومور خوشخیم عبارتند از:
- لیپوم : نوعی تومور با بافت نرم است و از سلولهای چربی تشکیل شده است. اغلب افراد درسنین ۶۰-۴۰ساله را تحت تاثیر قرار میدهد. اکثر لیپومها کوچک، بدون درد، در لمس نرم و متحرک هستند. آنها اغلب در پشت، شانهها، بازوها، باسن و بالای ساق پا ظاهر میشوند. برخی از انواع لیپومها عبارتند از: فیبرولیپوما که حاوی سلولهای چربی و بافت همبند فیبری است. و آنژیولیپومها که در زیر پوست ظاهر میشوند.
- فیبروم : تومورهای خوشخیمی هستند که میتوانند برروی بافت پیوندی یا فیبری هر اندامی رشد کنند. برخی از فیبرومها میتوانند علائمی ایجاد کنند و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. موارد نادری نیز هستند ، فیبروئیدها میتوانند تغییر کرده و به فیبروسارکوم تبدیل شوند که سرطانی هستند. برخی از انواع فیبرومها عبارتند از: فیبروم رحمی که بسیار شایع است و میتواند باعث خونریزی واژینال ، درد یا ناراحتی لگن یا بیاختیاری ادرار شود. آنژیوفیبرومها که میتوانند به صورت برجستگیهای قرمز کوچک روی صورت ظاهر شوند. درماتوفیبرومها که روی پوست ظاهر میشوند، اغلب در ساق پا ظاهر میشوند.
- خال (Nevi) : خال یا رشد بیش از حد سلولها روی پوست نوعی تومور خوش خیم است ، اگرچه برخی از انواع خالها ممکن است به شکل سرطان پوست بوجود بیاید .
- آدنوم : در بافت اپیتلیال غدد ایجاد میشود، که غشای نازکی است که غدد، اندامها و سایر ساختارهای بدن را میپوشاند. آدنومها به عنوان سرطان شروع نمیشوند. با این حال، برخی از آنها میتوانند تغییر کنند و تبدیل به آدنوکارسینوما شوند که سرطانی هستند. مانند:
* پولیپ در روده بزرگ
* آدنومهای کبدی که در کبد ایجاد میشود.
* فیبروآدنوما، یک شکل شایع تومور خوش خیم پستان است.
- همانژیوم : تومورهای خوشخیمی هستند که با رشد بیش از حد رگهای خونی ایجاد میشوند. آنها میتوانند به عنوان علائم توت فرنگی قرمز روی پوست ظاهر شوند یا در داخل بدن ایجاد شوند. آنها اغلب هنگام تولد وجود دارند و در دوران کودکی ناپدید میشوند. همانژیومها معمولا نیازی به درمان ندارند، اما در صورت برطرف نشدن، جراحی لیزر و سایر گزینهها در دسترس است.
علائم تومور مغزی خوش خیم :
علت ایجاد این نوع تومورهای مغزی :
علت بیشتر تومورهای مغزی خوش خیم ناشناخته است اما در صورت بروز موارد زیر احتمال ابتلا به آن بیشتر است:
درمان تومور مغزی خوش خیم
درمان تومور مغزی غیر سرطانی به نوع و محل تومور بستگی دارد. برای از بین بردن اکثر تومورهای مغزی غیر سرطانی، از جراحی استفاده می شود و معمولاً پس از برداشت کامل، توده دیگر عود نمی کند. اما گاهی تومورها دوباره عود می کنند یا سرطانی می شوند.
اگر کل تومور قابل برداشت نباشد، برای کنترل رشد غیر طبیعی سلول های باقیمانده، ممکن است به درمان های دیگر مانند رادیوتراپی و شیمی درمانی نیاز باشد.
انواع تومور بدخیم عبارتند از :
بیشتر تومورهای مغزی بدخیم از بافت گلیال که از سلول های عصبی مغز پشتیبانی می کند، ایجاد می شوند. این تومورها به عنوان گلیوما شناخته می شوند.
سارکوم : این تومورها از بافت همبند مانند غضروف، استخوان، چربی و اعصاب شروع می شوند. منشا آنها سلولهای خارج مغز استخوان است. بیشتر سارکوم ها بدخیم هستند.
بلاستوما :این تومورها از بافت جنینی یا سلولهای در حال رشد تشکیل می شوند. بلاستوم در کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است.آنها می توانند منجر به تومورهایی درمغز،چشم یا سیستم عصبی شوند.
تومور سلولهای زایا : این تومورها در سلولهای تولید کننده اسپرم و تخمک ایجاد می شوند. آنها معمولاً در تخمدان ها یا بیضه ها دیده می شوند، اما ممکن است در مغز، شکم یا قفسه سینه نیز دیده شوند.
کارسینوم : این تومورها از سلولهای اپیتلیال تشکیل میشوند که درپوست و بافتی که اندام های بدن را می پوشاند یا محافظت می کند وجود دارد. سرطان میتواند درمعده، پروستات، لوزالمعده، ریه، کبد، روده بزرگ یا پستان ایجاد شود.آنها رایج ترین تومور بدخیم هستند.
علائم تومور مغزی بدخیم :
علائم تومور مغزی بدخیم به اندازه و محل آن در مغز بستگی دارد. هنگامی که تومور مغزی به مغز فشار وارد کرده یا از عملکرد صحیح ناحیه ای از مغز جلوگیری می کند، باعث ایجاد علامت می شود.
1- علائم ناشی از محل تومور
2- علائم ناشی از افزایش فشار بر روی مغز
- خواب آلودگی
- حالت تهوع و استفراغ مداوم
- تشنج که ممکن است روی کل بدن تأثیر بگذارد یا فقط یک ناحیه دچار انقباض شود.
- سردردهای شدید و مداوم که معمولاً صبح ها یا هنگام خم شدن یا سرفه بیشتر می شوند.
- مشکلات بینایی مانند تاری دید، دیدن اجسام شناور و از دست دادن بینایی که ممکن است موقتی باشد.
تشخیص تومورهای مغزی بدخیم
1- معاینه عصبی :
پزشک عمومی یا متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای بررسی مشکلات مربوط به تومور مغزی، تستی بر روی سیستم عصبی شما انجام دهد که به آن معاینه عصبی می گویند. این معاینه موارد زیر را تست می کند:
2- تست های تصویر برداری :
- ام آر آی: با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از مغز شما ایجاد می کند.
- سی تی اسکن: با استفاده از مجموعه ای از گرافی ها با اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از مغز شما ایجاد می کند.
- EEG: اکترودهایی به پوست سر شما متصل می کنند که فعالیت مغز شما را ثبت می کنند تا هرگونه ناهنجاری را نشان دهند.
- در صورت مشکوک بودن بوجود تومور، ممکن است برای تعیین نوع تومور و موثرترین درمان، بیوپسی یا نمونه برداری انجام شود.
نتیجه درمان تومورهای مغزی بدخیم اولیه ، به عوامل مختلفی از جمله نوع و محل تومور، سن بیمار و میزان بیماری شما در هنگام تشخیص بستگی دارد. به طور کلی، حدود 40٪ افراد حداقل یک سال، حدود 19٪ حداقل 5 سال و حدود 14٪ حداقل 10 سال زندگی می کنند. اگر درمان موفقیت آمیز باشد، ممکن است همچنان با برخی از مشکلات مداوم ( مانند تشنج، مشکلات راه رفتن یا مشکلات گفتاری ) روبرو باشید. برای کمک به بهبودی یا سازگاری با این مشکلات ممکن است به درمان حمایتی نیاز داشته باشید.
انواع تومور بدخیم ( پیش سرطانی ) عبارتند از :
- متاپلازی ریه : برآمدگیهایی که در برونشها ، لولههایی که هوا را به ریهها منتقل میکنند، رخ میدهد.لایه داخلی برونشها حاوی سلولهای غدهای است و دربرخی از افراد، از جمله افراد سیگاری، میتواند تغییرکرده و به سلولهای سرطانی تبدیل شود.
- لوکوپلاکیا : باعث ایجاد لکههای سفید ضخیم در دهان میشود. این لکهها بدون درد هستند و شکل نامنظمی دارند. افرادی که دارای این نوع لکهها هستند، باید در صورت برطرف نشدن آن طی ۲ هفته به پزشک مراجعه کنند. اگر پزشک معتقد باشد که لکهها میتوانند سرطانی شوند، ممکن است از لیزر یا جراحی برای برداشتن آنها استفاده کند. آنها همچنین باید تغییراتی را که در این لکهها رخ میدهد را زیر نظر داشته باشند و در صورت لزوم سیگار کشیدن یا تنباکو را ترک کنند.
- کراتوز اکتینیک : نوعی بیماری پوستی است که در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب ایجاد میشود که اکثرا در افراد دارای پوست روشن ایجاد میشود.
- دیسپلازی گردن رحم : تغییری در سلولهای سرویکس ایجاد میشود. پزشک ممکن است این سلولها را در طول آزمایش پاپ اسمیر پیدا کند. دیسپلازی گردن رحم اغلب از ویروس پاپیلومای انسانی(HPV) ناشی میشود. سرطانی نیستند، اما ممکن است 10 تا 30 سال بعد بدخیم شوند، در نتیجه سرطان دهانه رحم ایجاد میشود. جراح ممکن است با استفاده از تکنیکهای انجماد یا برداشتن مخروطی از بافت دهانه رحم، سلولها را خارج کند.
سرطان اصطلاحی است برای نئوپلاسم بدخیم ، سرطان نه تنها با رشد کنترل نشده سلولها (تقسیم بیش از حد نرمال) مشخص میشود، بلکه میتواند با انتشار سلولهای غیرطبیعی تقسیم شود واز محل اصلی خود به سایر بافتها برود که این انتشار ممکن است به بافتهای مجاورنیز باشد که به آن « تهاجم (Invasion)» میگویند و همچنین گاهی این سلولها به مکانهای دورتر از بافتهای محل اصلی خود انتشار مییابند که در این حالت گفته میشود که سرطان متاستاز (Metastasis) داده است.
تفاوت تومور و کیست :
تومور توده ای است که از سلولها تشکیل شده است در حالیکه کیست توده ای است که درون آن با یک مایع ،هوا یا هرماده دیگر پرشده است ؛ تومور درهنگام لمس دردناک نیست اما کیست درهنگام لمس دردناک است ؛ تومور انواع مختلفی دارد و ممنکن است خوش خیم یا بدخیم باشد اما کیست بدخیم نمیباشد ، در تومور هیچگونه قرمزی در اطرافش مشاهده نمیشود و یکپارچه است اما کیست به دلیل التهاب در اطراف ناحیه کیست قرمزی وجود دارد و مرکزش سیاه رنگ است. تومور زمانی ایجاد میشود که نقص ژنتیکی یا رشد غیرعادی اتفاق افتاده باشد و سخت است واستحکام بالایی دارد اما کیست بهدلیل عفونت در فولیکول های مو یا سلولهای مرده در یک بخش از بدن باقی مانده باشند و ساختاری نرم دارد. تومور ممکن است درهرقسمتی از بدن مثل پوست ،استخوان ، بافتهای نرم ، ماهیچه ها ایجاد میشود اما کیست در بافتهای نرم ، ماهیچه ها ، پوست، استخوان و بافتهای نرم بوجود میآید.
راه های تشخیص و درمان تومور و کیست متفاوت است. تومور را با سی تی اسکن ، تصویربرداری اشعه ایکس ، آزمایش خون ، ام آر آی ،بیوپسی تومورها را تشخیص با جراحی ،شیمی درمانی ورادیوتراپی درمان میکنند اما کیست را اغلب با بیوپسی و گاهی با سی تی اسکن تشخیص وبا ایجاد برش و خارج کردن کیست و مصرف آنتی بیوتیک ها درمان میشود.
سرطان مقاوم به درمان : واژه مقاوم بطور کلی به معنی کله شق یا درمان ناپذیر است ،در پزشکی به طور خاص برای توصیف انواع سرطان هایی به کار می رود که یا از همان ابتدا به درمان پاسخ نمی دهند یا حین درمان به آن مقاوم می شوند.در مواردی یک نوع سرطان ابتدا به درمان پاسخ می دهد اما به فاصله کوتاهی مجدد شروع به رشد می کند. سرطان مقاوم به درمان باانواع سرطانها متفاوت است .
باور نادرست: اگر نشانه ای از سرطان پروستات ندارید، به سرطان پروستات مبتلا نیستید.
باور درست: سرطان پروستات یکی از بی نشانه ترین سرطانهای غدد است. یعنی ممکن است کاملا بدون نشانه باشد. بسیاری از نشانه های آن ممکن است با نشانه های بیماریهای دیگری اشتباه گرفته شود. معمولا نشانه های سرطان پروستات در حین آزمایشات عادی توسط پزشک تشخیص داده میشود. نشانه های شایع آن عبارتند از: نیاز مکرر به دفع ادرار، ادرار همراه با سوزش و درد، وجود خون در ادرار یا منی، درد قسمت کمر یا نشیمنگاه و ران.
اگر هر یک از این نشانه ها را دارید با پزشکتان مشورت کنید.
باور نادرست: هر توده ای با رشد غیر طبیعی سرطانی است.
باور درست: تومورهای خوش خیم هم میتوانند رشد غیر طبیعی داشته باشند اما توانایی متاستاز ندارند و اگر مشکل بالینی زمینه ای در کار نباشد میتوان تومورهای خوش خیم را با جراحی به طور کامل خارج کرد.
باور نادرست: تمام سرطان ها مانند هم هستند و میتوانند مانند هم درمان شوند.
باور درست: سرطان نامی است که بر گروهی از بیماریهای با صفت مشترک تقسیم سلولی کنترل نشده و انتشار به بافتهای اطراف، گزارده شده. نه تنها بیش از 100 نوع سرطان وجود دارد بلکه هر سرطانی در افراد مختلف به شیوه متفاوتی عمل میکند. حتی در افراد با تومور مشابه در عضو بدن مشابه، انواع مختلف تغییرات ژنتیکی میتواند سرطان را تحت تاثیر قرار دهد و متفاوت درمان شود. ظهور یک درمان ماورایی برای کل سرطانها خیلی غیرمحتمل است و به همین خاطر است که حتی بهترین ترکیب های درمانی برای هر بیمار موجب نتایج خیلی متفاوتی میشود. درمان موفق سرطان اغلب به یک تیم مجرب و فداکار پزشکی نیاز دارد تا گزینه های درمانی را تشریح کنند و بهترین راه بهبودی را نشان دهند.
باور نادرست: سرطان پروستات، مختص پيرمردان است.
باور درست: هر چند درست است كه، هر چه شما پيرتر باشيد، احتمال تشخيص سرطان پروستات در شما بيشتر است (٦٥ درصد موارد در افراد بيش از ٦٥ سال ديده مى شود) ، اما حقيقت آن است كه ٣٥ درصد باقى مانده يعنى ٧٦٠٠٠ مورد در آمريكا، همه ساله در سنين زير ٦٠ سال، يافته مى شوند. مردان زيادى هستند كه در سن ٤٠ سالگى مبتلا به سرطان پروستات شده اند، يعنى از هر ٣٨ نفر ٤٠ تا ٥٩ سال، يك نفر و از هر ١٥ نفر ٦٠ تا ٦٩ سال، يك نف، حتماً مبتلا مى شود. نژاد، سابقه خانوادگى، سلامت جسمى و روش گذران زندگى (حتى، منطقه جغرافيايى) ريسك فاكتور هايى هستند كه در افزايش احتمال بروز سرطان پروستات نقش دارند.
باور نادرست: رشد سرطان پروستات كند بوده و لازم نيست در مورد آن نگران باشيم.
باور درست: پاسخ به اين مورد گاهى بله و گاهى خير مى باشد. با وجود شناخته شدن ٢٥ نوع سرطان پروستات، بله، ما تاييد مىکنیم كه سرطان پروستات هايى وجود دارند، كه حتى تا آخر عمر طبيعى فرد، عامل مرگ وى نمى شوند. اما انواع بسيار تهاجمى هم دارد. زمانیكه با نمونه بردارى سرطان پروستات تشخيص داده شد و پزشك با استفاده از داده هاى آزمايشگاه پاتولوژى (آسيب شناسى) تعيين كرد كه سرطان چقدر مهاجم است و در چه مرحله اى است، با توجه به سن و شرایط سلامت بیمار، نوع درمان را تعیین مىنمايد (درمان هاى متعددى وجود دارند). بيمار بايد بداند كه اين يك بيمارى بسيار پيچيده است، و بايد نوع معالجه با تصميم مابين آنان و مشورت پزشكان حرفه اى آنكولوژيست، اتخاذ گردد. خوشبختانه، با سرعت بالای كشفيات علمى، ما به زودى به قابليت تشخيص نوع سرطان و تعیین صحيح درمان مناسب و ثمر بخش (متناسب با ساختار بيولوژيكى فرد) نائل خواهيم شد، كه منجر به شفاى بيشتر شده و از درمان هاى "اضافى" پيشگيرى خواهد شد.
باور نادرست: مردان به سرطان سینه مبتلا نمی شوند.
باوردرست: شانس بروز سرطان سینه در بین مردان یک درصد زنان است اما صفر نیست یعنی میتوان گفت ازهر 100 مورد ابتلا به سرطان سینه در خانمها یک مورد از مردان مبتلا میشوند.
باور نادرست: سرطان سینه همیشه بصورت توده تظاهر میکند.
باور درست: وجود توده ممکنست دال بر سرطان سینه باشد (یا یک توده خوش خیم باشد)، اما خانمها باید از سایر انواع تغییراتی که ممکنست علامت سرطان سینه باشند نیز آگاه باشند. اینها عبارتند از: تورم، تورفتگی یا قرمزی پوست، درد سینه یا نوک پستان، برگشتگی نوک پستان، قرمزی، پوسته پوسته شدن یا ضخامت نوک پستان یا پوست سینه، یا ترشحات غیر شیری. سرطان سینه میتواند همچنین به غدد لنفاوی زیر بازو گسترش یابد و قبل از اینکه توده سینه به حد کافی بزرگ و قابل لمس شود موجب تورم زیر بغل شود. از طرف دیگر ممکناست یک ماموگرافی توده سینه بدون علایم بیرونی را کشف نماید.
باور نادرست: سرطان سینه یک نوع بیشتر ندارد.
باور درست: بیش از 12 نوع سرطان سینه وجود دارد. از انواع شایع سرطان سینه کارسینوماها هستند که از بافت پستان منشا میگیرد. اغلب سرطانهای سینه نوعی از کارسینوما هستند که به آدنوکارسینوما شهرت دارند و از مجاری شیر یا غدد تولید کننده شیر شروع میشوند. اما انواع دیگری از سرطان سینه هم وجود دارد که از سلولهای عضله، چربی یا بافت پیوندی بر میخیزد.
منبع