نوروپاتی

پلی‌نوریت (Polyneuritis) یا نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) به معنی التهاب چند عصب محیطی متفاوت است و بیماری‌ است که می‌تواند عملکرد درست سیستم عصبی بدن را که در سراسر بدن جریان دارد برهم زند و منجربه بی ‌حسی ، مور مور شدن یا درد در اندام ها شود. بیماری نوروپاتی باعث آسیب به اعصاب خارج مغز و نخاع (اعصاب محیطی) و ضعف، بی‌حسی و درد در دست ها و پاها می‌شود. همچنین می‌تواند بدن را تحت تأثیر قرار دهد. نوروپاتی محیطی به ضایعات یا آسیب‌های اعصاب محیطی به هردلیلی می‌گویند که نام کلی برای این دسته از اختلالات در بدن محسوب می‌شود.

افراد دچار نوروپاتی محیطی، معمولاً درد آن را به صورت کوبشی، سوزشی یا طپشی توصیف می‌کنند. در بسیاری از موارد، علائم بهبود می‌یابند، بخصوص اگر بخاطر یک بیماری قابل درمان ایجاد شده باشند. داروها نیز می‌توانند درد ناشی از نوروپاتی محیطی را کاهش دهند.

دیابت، مهمترین دلیل بروز نروپاتی محیطی است.

نوروپاتی محیطی به سه گروه دسته‌بندی می‌شود:

مونونوروپاتی: اگر فقط یک عصب محیطی در بدن درگیر شود مونونوریت (Mononeuritis) نامیده می‌شود.

پلی‌نوروپاتی: اگر ضایعه و درگیری اعصاب محیطی در اندامها و به صورت قرینه باشد پلی‌نوریت (Polyneuritis) نامیده می‌شود.

مونونوریت مولتی پلکس: اگر چند عصب محیطی به صورت مجزا و درعین حال پراکنده در اندام‌ها دچار اختلال و آسیب شود مونونوریت مالتی پلکس (Mononeuritis Multiplex) گفته می‌شود. این آسیب می‌تواند تمام یا بخشی از عصب را به صورت کامل یا نسبی درگیر کند و به‌شکل حاد موجب کاهش حس و حرکت عصب گردد.

علائم نوروپاتی حسی

هرعصبی در سیستم محیطی شما عملکرد خاصی دارد، بنابراین علائم به نوع اعصاب آسیب دیده بستگی دارد. اعصاب به این صورت دسته بندی می‌شوند:

اعصاب حرکتی که حرکت عضلات را کنترل می‌کنند.

اعصاب حسی که مانند پوست دما، درد، لرزش یا لمس احساس می‌کنند.

اعصاب خودمختار که عملکردهایی مانند فشار خون، ضربان قلب، هضم و مثانه را کنترل می‌کنند.

علائم و نشانه‌های نوروپاتی محیطی

فقدان هماهنگی و افتادن

حساسیت بیش از حد به لمس

تیر کشیدن، سوزن سوزن شدن، درد طپشی، یخ زدن یا سوزش

ضعف عضلانی یا فلج، در صورتی که اعصاب حرکتی تأثیر گرفته باشند

علت به وجود آورنده ی نوروپاتی

دیابت

تومورها

عفونت‌ها

اعتیاد به الکل

اختلالات ارثی

بیماری‌های خود ایمنی

اختلالات مغز استخوان

مصرف طولانی مدت داروی یدوکینول

کمبود ویتامین به ویژه ویتامین B12 و فولات

بیماری های اتوایمون از قبیل لوپوس، آرتریت روماتوئید یا سندرم گیلن باره

قرار گرفتن در معرض سموم از قبیل فلزات سنگین، ترکیبات طلا، سرب، آرسنیک، جیوه و آفت کش‌های ارگانوفسفره

ایدز گاهی بر اثر بیماری به وجود آمده باشد یا از داروهای مورد استفاده در درمان آن منشا گرفته باشد، سفلیس و نارسایی کلیوی

تشخیص نوروپاتی محیطی

برای تشخیص این بیماری با معاینه کامل و بررسی کامل مشخصات بیمار و علاوه بر معاینه‌ی فیزیکی ، ممکن است شامل آزمایش خون هم باشد و موارد زیر نیز باشد:

• آزمایشات تصویربرداری: آزمایش سی تی اسکن یا ام آر آی می‌تواند به دنبال دیسک کمر، تومور یا دیگر ناهنجاری‌ها بگردد.
• بیوپسی پوستی: پزشک شما یک قسمت کوچک از پوست را برمی‌دارد تا کاهش در پایانه‌های عصبی را بررسی کند.
• بیوپسی عصبی: این آزمایش شامل برداشتن بخش کوچکی از عصب، مخصوصاً یک عصب حسی، برای بررسی ناهنجاری‌ها است.
• آزمایش خون : این آزمایشات می‌توانند کمبود ویتامین، دیابت، عفونت غیر طبیعی سیستم ایمنی و دیگر نشانه‌ها از عارضه‌هایی که ممکن است باعث نوروپاتی محیطی شوند را کشف نمایند.
• آزمایش عملکرد اعصاب: الکترومیوگرافی، فعالیت الکتریکی در عضلات شما را برای بررسی آسیب عصبی، ضبط می‌کند. یک پروب، سیگنال‌های الکتریکی را به عصب می‌فرستد و یک الکترود، که در مسیر عصب‌ها قرار گرفته است، پاسخ‌های عصبی به سیگنال‌ها را ضبط می‌کند (مطالعه‌ی انتقال عصبی).

روش‌های درمان نوروپاتی ارثی

دارو درمانی

جراحی

فیزیوتراپی

تبادل پلاسما و گلوبولین ایمنی داخل وریدی

شبیه‌سازی عصب الکتریکی از راه پوست (TENS)

نوروپاتی دیابتی یک بیماری از خانواده مشکلات عصبی است که در نتیجه ابتلا به دیابت ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به دیابت با گذشت زمان دچار آسیب‌دیدگی عصبی در کل بدن می‌شوند. در حقیقت دیابت با گذشت زمان باعث آسیب دیدگی عصبی می‌شود و خطر ابتلا به نوروپاتی با افزایش سن و طولانی شدن مدت ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد.

حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد مبتلا به دیابت ، به نوروپاتی دچار می‌شوند.

عوامل ابتلا به نوروپاتی دیابتی:

عوامل مربوط به عملکرد سیستم ایمنی که باعث التهاب عصبی می‌شوند.

عوامل ژنتیک که افزایش احتمال دچار شدن به بیماری‌های عصبی را به همراه دارند.

آسیب‌دیدگی مکانیکی اعصاب که در نتیجه ابتلا به مشکلات مختلف مثل سندرم تونل کارپال ایجاد می‌شود.

عوامل مربوط به سبک زندگی همچون سیگار کشیدن یا مصرف الکل که تاثیر مخرب بر عملکرد اعصاب دارند.

عوامل عصبی عضلانی که باعث آسیب‌دیدگی رگ های خونی تامین کننده مواد مغذی مورد نیاز برای عملکرد اعصاب می‌شوند.

عوامل متابولیک همچون قند خون بالا، مدت طولانی ابتلا به دیابت ، سطح بالای چربی و سطح پایین تولید انسولین توسط بدن است.

انواع نوروپاتی دیابتی :

نوروپاتی کانونی

نوروپاتی محیطی

نوروپاتی پروگزیمال

نوروپاتی سیستم عصبی خودکار یا اتونوم

پزشکان تشخیص نوروپاتی دیابتی را با توجه به علائم بیمار و معاینه فیزیکی انجام می‌دهند. در طول معاینه،  پزشک قدرت عضله ،  فشار خون، ضربان قلب ، رفلکس بدن و حساسیت نسبت به تغییر درموقعیت، لرزش ، دما ، یا لمس آرام بدن را مورد بررسی قرار می‌دهد. پزشکان متخصص معمولاً به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌کنند یک معاینه کامل از پای خود به صورت سالانه انجام دهند تا به این ترتیب ابتلا به نوروپاتی محیطی به موقع تشخیص داده شود. معاینه کامل پا شامل ارزیابی پوست، عضلات، استخوان‌ها، فرآیند گردش خون، و شرایط لمس و احساس در پاها است. علاوه بر این پزشک ممکن است از آزمایش‌های زیر به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص خود استفاده کند :

کنترل نوسان در ضربان قلب بیمار

آزمایش هدایت عصبی یا الکترومیوگرافی

پزشکان فوق متخصص درد جهت کنترل درد و نیز مهار پیشرفت نوروپاتی از اقدامات زیر که شایع تر است استفاده می‌کند:

ازون تراپی

بلوک ورادیوفرکوئنسی سمپاتیک

کارگذاری تحریک کننده ی طناب نخاعی

تزریق ورادیوفرکوئنسی در فضای اپیدوال

منابع

• نوروپاتی از ویکی‌پدیا
• نوروپاتی از دکتر کاویانی
• نوروپاتی از دکتر باغبان
• نوروپاتی از دکتر ترابی
• نوروپاتی دیابتی از دکتر کاظمی

بازگشت به لیست