کراتین
کراتین ماده‌ای است که به طور طبیعی در سلول‌های ماهیچه‌ای یافت میشود. وجود کراتین به ماهیچه‌های شما کمک می‌کند تا در حین بلند کردن اجسام سنگین یا تمرینات با شدت بالا انرژی تولید کنند. مولکول‌های کراتین از اسیدهای آمینه تولید می‌شوند که در درجه‌ی اول در کبد و به میزان کمتر در کلیه‌ها و پانکراس ساخته میشود. کلیه‌ها مسئول دفع کراتین از خون هستند، پس اگر عملکرد کلیه‌ی شما کم شود سطح کراتین در خون افزایش پیدا می‌کند، در نتیجه بالا بودن سطح کراتین درخون نشان از نارسایی در کار کلیه‌ها است.
کراتین حاصل سوخت و ساز عضلات است، به همین دلیل ورزشکاران و وزنه برداران و تمام کسانی که از عضلات خود استفاده زیادی می‌کنند مقدار زیادی کراتین در خون آن‌ها تولید میشود که از طریق کلیه‌ها دفع می‌گردد. ورزشکاران و بدنسازان از مصرف کراتین به عنوان مکمل برای به دست آوردن عضله، افزایش قدرت و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌کنند.
حدود نیمی از ذخایر کراتین بدن شما از غذایی که مصرف می‌کنید به ویژه گوشت قرمز و غذاهای دریایی و بقیه در کبد و کلیه‌ها از اسید آمینه ساخته میشود.
علت افزایش کراتین خون
زمانی که کراتین خون از میزان طبیعی خود عبور می‌کند، نشان از عدم دفع آن بوده و مشکل مربوط به کلیه‌ها است. اما گاهی اوقات رژیم غذایی ناسالم یا مشکلات پزشکی می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند در ادامه به برخی از علت‌های افزایش کراتین خون اشاره می‌کنیم:
- کم آبی بدن
- فشارخون بالا
- مشکلات کبدی
- داروهای شیمی درمانی
- رژیم غذایی با پروتئین بالا
- مسدود شدن دستگاه ادرار
- مصرف برخی از داروها مانند سایمتیدین
- مشکلات کلیوی مانند عفونت کلیه یا آسیب به این اندام
- کاهش جریان خون به کلیه‌ها به دلیل نارسایی احتقانی قلب، عوارض دیابت یا شوک
علائم بالا بودن کراتین خون
عوارض بالا بودن کراتین خون
کراتین بالا به تنهایی تهدید خاصی برای سلامتی فرد نیست ولی می‌تواند هشدار دهنده بیماری جدی باشد که با بی‌توجهی می‌تواند مشکلات بزرگ‌تری ایجاد کند. در ادامه به چند نمونه بیماری اشاره کرده‌ایم که می‌تواند مرتبط با بالا بودن کراتین خون باشد:
- دیابت
- سنگ کلیه
- عفونت کلیه
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- نارسایی کلیه
- سمیت دارویی
- انسداد مجاری ادراری
علل کمبود کراتین در بدن
چهار دلیل اصلی برای کمبود کراتین وجود دارد:
- رژیم غذایی
- مشکلات کبدی
- بارداری یا بیماری
- توده عضلانی پایین
رژیم غذایی
کراتین معمولا در بدن تولید میشود، اما مقدار کمی از آن توسط غذا تامین میشود، بنابراین کمبود کراتین می‌تواند به رژیم غذایی مرتبط باشد. گوشت قرمز سطح بالایی از کراتین را داراست، کسانی که رژیم غذایی گیاهی دارند به احتمال زیاد سطح کراتین آن‌ها نسبت به کسانی که گوشت مصرف می‌کنند کمتر است.
مشکلات کبدی
همان طور که در ابتدا اشاره کردیم کراتین در کبد ساخته میشود، کبدی که ناسالم باشد توان ساخت کراتین به مقدار نرمال را نخواهد داشت.
بارداری
در دوران بارداری اغلب کمبود کراتین رخ می‌دهد که پس از زایمان به حالت عادی باز می‌گردد.
توده عضلانی
با افزایش سن یا بیماری توده عضلانی به تدریج کاهش می‌یابد. سطح پایین کراتین ممکن است نشان از قوی نبودن ماهیچه‌ها یا درحال تخریب بودن آن‌ها باشد.
چگونه از بالا یا پایین بودن کراتین خون مطلع شویم؟
آزمایش کراتین خون، میزان ماده کراتین موجود در بدن را اندازه‌گیری می‌کند. علاوه بر آن بخشی از این آزمایش به بررسی عملکرد کلیه‌ها نیز مربوط است. معمولا همراه با این آزمایش تست‌های آزمایشگاهی دیگری مثل متابولیک جامع، تست نیتروژن اوره خون، متابولیک پایه هم تجویز میشود تا مشکلات عملکرد کلیه‌ها بهتر و دقیق تر بررسی شود.
مقدار طبیعی و نرمال کراتین خون
معمولا سطح کراتین خون باید بین 0/۹ تا 1/۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر برای آقایان و 0/۶ تا ۱/۱ در خانم‌ها باشد. سطح بالای کراتین نشان از مشکل کلیوی می‌باشد و باید بیماری مشخص شود. سطح پایین نشان از کاهش توده عضلانی یا سوء تغذیه است.
روش‌های پیشگیری و پایین آوردن کراتین خون
- آب کافی بنوشید.
- مصرف نمک را کاهش دهید.
- مصرف پروتئین را کاهش دهید.
- مصرف فیبر در مواد غذایی را بیشتر کنید.
- از انجام حرکات ورزشی شدید پرهیز کنید.
- مصرف مکملهای حاوی کراتین ممنوع میشود.
- مصرف میوه‌های حاوی پتاسیم ممنوع میشود.
روش‌های طبیعی برای کاهش سطح بالای کراتین
- سرکه سیب
- کدو تنبل
- زنجبیل
- آب نارگیل
- دارچین
- چای بابونه
- چای سبز
- سیر
- روغن زیتون
اگر کراتین بالا دارید از مصرف اسفناج، مواد غذایی کنسرو شده، محصولات لبنی، نوشیدنی‌ها و نان گندم پرهیز کنید.
سخن آخر
در صورت عدم مراقبت از سطح بالای کراتین سلامت شما به طور جدی به تهدید می‌افتد. بنابراین به طور منظم آزمایش‌های مربوطه را انجام دهید تا از بروز هر نوع مشکلی مطلع باشید.
منابع
