هپاتیت
هپاتیت (hepatitis) التهاب کبد است و به دلایل مختلفی میتواند ایجاد شود که برخی از آنها قابل سرایت هستند ولی برخی قابل سرایت نیستند . التهاب ، تورمی است که زمانی رخ میدهد که بافتهای بدن زخمی یا عفونی شود و میتواند به کبد شما آسیب برساند. این تورم و آسیب میتواند برعملکرد کبد شما تأثیر بگذارد. کبد دربخش فوقانی راست شکم قرار دارد. این ارگان درانجام بسیاری از عملکردهای حیاتی مؤثردر متابولیسم بدن نقش دارد، این عملکردها شامل فیلتر کردن سموم از بدن ، سنتز فاکتورهای انعقادی ، سنتز پروتئینهای خون، مانند آلبومین ،تجزیه کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها ، تولید صفرا که برای فرایند هضم ضروری است ، ذخیره گلیکوژن (نوعی قند)، مواد معدنی و ویتامین ها (A ، D ، E و K) ، فعال سازی آنزیمها که پروتئینهای تخصصی ضروری برای عملکرد بدن هستند ، دفع بیلی روبین (محصول حاصل از تجزیه ی گلبول های قرمز خون)، کلسترول، هورمونها و داروها میباشد.
هپاتیت میتواند یک عفونت حاد (کوتاه مدت) یا یک عفونت مزمن (طولانی مدت) باشد. برخی از انواع هپاتیت فقط باعث عفونت های حاد می شوند. انواع دیگر می توانند باعث عفونت های حاد و مزمن شوند. هپاتیت ویروسی منجربه عفونت کبدی میشود. اگر عفونت حاد دارید، علائم شما میتواند بین 2 هفته تا 6 ماه پس از ابتلا شروع شود. اگرعفونت مزمن دارید، ممکن است تا سالها علائمی نداشته باشید. هپاتیت مزمن میتواند منجربه عوارضی مانند نارسایی کبد و سرطان کبد شود. البته تشخیص زودهنگام و درمان هپاتیت مزمن ممکن است از این عوارض گفته شده جلوگیری کند.
در هپاتیت، پیشگیری بهترین راه است .خطرات برای انواع مختلف هپاتیت متفاوت است. البته بسته به نوع هپاتیت، راههای مختلفی برای پیشگیری یا کاهش خطرابتلا به هپاتیت وجود دارد.
هپاتیت نوع A به آسانی قابل انتقال است و علائمی مانند سرماخوردگی ، تهوع و تب و لرز دارد و در برخی مواقع به ندرت زردی دیده میشود.خطرناکترین نوع هپاتیت نوع D میباشد. این هپاتیت ، از هپاتیت نوع B بروز پیدا کرده و خود را نمایان میکند. ویروس تکامل نیافته RNA که برای رشد و تکامل به ویروس هپاتیت B نیاز دارد، پس از رسیدن به تکامل بیمار را وارد بیماری هپاتیت نوع D میکند.
انواع مختلف هپاتیت :
هپاتیت الکلی در اثر مصرف زیاد الکل ایجاد می شود.
هپاتیت سمی می تواند توسط سموم، مواد شیمیایی ، داروها یا مکملهای خاص ایجاد شود
هپاتیت ویروسی ، شایع ترین نوع است. این بیماری توسط یکی از چندین ویروس ایجاد میشود ( ویروس های هپاتیت A، B، C، D و E ، F ، G، H)
هپاتیت خود ایمنی نوعی مزمن است که درآن سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می کند. علت این نوع هپاتیت مشخص نیست، اما ژنتیک و محیط شما ممکن است در آن نقش داشته باشند.
علت ابتلا به هپاتیت چیست؟
A قرارگرفتن درمعرض ویروس HAV درغذا یا آب ، دندانپزشکی و...
B تماس با HBV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی
C تماس با HCV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی
D تماس با خون حاوی HDV
E قرار گرفتن در معرض ویروس HEV در غذا یا آب
الکل و سایر سموم
پاسخ سیستم خود ایمنی یعنی چه؟
در برخی از موارد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله میکند. دراین مورد باعث التهاب مداوم میشود که میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اغلب عملکرد کبد را مختل میکند. این نوع هپاتیت درزنان سه برابر بیشتر ازمردان است.
برای جلوگیری از انتشار این ویروس کارهای زیر ضروری است:
در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسما و اعضای بدن و بافت اهداء نکنید
عدم استفاده ازریشتراش، مسواک و لوازم آرایشی یا لوازم شخصی دیگران بهطورمشترک
زخم و بریدگیهای پوست را حتما خودتان پانسمان کنید. درصورت نیاز به کمک برای پانسمان زخم فرد به هپاتیت از دستکش استریل استفاده شود.
به غیراز واکسن نوع B این بیماری، این بیماری واکسن و درمان کامل ندارد. از این رو پیشگیری از آلودگی دیگران با عمل به توصیههای بهداشتی برعهدهی فرد مبتلا است.
علائم هپاتیت :
برخی از افراد مبتلا به هپاتیت علائمی ندارند و نمیدانند که آلوده هستند. اگر مبتلا هستید ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- تب
- خستگی
- درد شکم
- ادرار تیره
- حالت تهوع
- درد مفاصل
- از دست دادن اشتها
- زردی، زرد شدن پوست و چشم
- حرکات روده به رنگ خاک رس
هپاتیت ویروسی چگونه پخش می شود؟
هپاتیتA وهپاتیتE معمولاً ازطریق تماس با غذا یا آبی که به مدفوع فردآلوده ، آلوده شده است منتقل میشود. شما همچنین میتوانید با خوردن گوشت خوک، گوزن یا صدف نیم پز به هپاتیت E مبتلا شوید. هپاتیت B، هپاتیت C و هپاتیت D ازطریق تماس با خون فردی که به این بیماری مبتلا است، گسترش مییابد. هپاتیت B وD نیزممکن است از طریق تماس با سایرمایعات بدن گسترش یابد. این می تواند به طرق مختلف اتفاق بیفتد، مانند استفاده از سرنگ مشترک دارو یا داشتن رابطه جنسی محافظت نشده.
هپاتیت چگونه تشخیص داده می شود؟
در مورد علائم و سابقه پزشکی پرسیده میشود
معاینه فیزیکی انجام داده میشود
آزمایشهای تصویربرداری مانند سونوگرافی
آزمایشهای خون ، آزمایشهای هپاتیت ویروسی
البته ممکن است نیاز به بیوپسی کبد برای تشخیص واضح و بررسی آسیب کبد باشد
راه های درمان هپاتیت چیست؟
درمان هپاتیت بستگی به نوع آن و حاد یا مزمن بودن آن دارد. داروهای مختلفی برای درمان انواع مختلف هپاتیت مزمن وجود دارد. درمانهای احتمالی دیگرمانند جراحی و سایر روشهای پزشکی ممکن است وجود داشته باشد.
هپاتیت حاد ویروسی اغلب خود به خود از بین می رود و درمان میشود. برای احساس بهتر، ممکن است فقط نیاز به استراحت و دریافت مایعات کافی داشته باشید. اما در برخی موارد، ممکن است جدی تر باشد حتی ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشید.
افرادی که به هپاتیت الکلی مبتلا هستند باید نوشیدنی خود را متوقف کنند. اگر هپاتیت مزمن شما منجر به نارسایی کبد یا سرطان کبد شود، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشید.
ایدز و هپاتیت از آنجایی که باهم میآیند اما هپاتیت دردسته بیماریهای خود ایمنی قرار دارد که سیستم ایمنی بدن را درگیر میکند و بیماری ایدز که یکی از شایعترین و معروفترین بیماریهای خودایمنی است که از این رو در یک دستهبندی قرار میگیرند.همچنین گاهی جهت تشخیص این دو بیماری از یکدیگر لازم است که فرد آزمایشات مختلفی را در راستای هر دو ویروس به انجام برساند.
راههای انتقال ایدز و هپاتیت میتواند یکی از موارد زیر باشد:
تزریق خون آلوده
پیوند بافت عفونی
استفاده از سوزن و سورنگ آلوده
تماس جنسی پرخطر و کنترل نشده
استفاده از تیغ آلوده که منجر به جراحت شود
رایج ترین راههای انتقال
خوردن آب آلوده
داشتن رابطه جنسی با فرد مبتلا
تماس نزدیک با فرد مبتلا حتی اگر فاقد علائم بالینی باشد
خوردن غذایی که توسط فرد آلوده به ویروس تهیه شده باشد
خوردن صدف یا ماهی نیم پز که از آب آلوده صید شده باشد
منابع