واریس
بیماری واریس یا همان رگ‌های واریسی شایع‌ترین بیماری عروقی می‌باشد که در زنان بسیار شایع است. این بیماری میتواند تنها یک مشکل زیبایی محسوب شود و یا با درد و ناراحتی شدید همراه باشد. در موارد شدیدتر امکان دارد واریس باعث زخم‌های پوستی و لخته شدن خون شود که در این صورت مشکلی جدی برای سلامتی محسوب می‌شود و نیاز به درمان دارد. وریدهای واریسی وریدهای متورم و بزرگ شده‌ای هستند که ممکن است به رنگ آبی یا بنفش تیره باشند و اغلب به صورت توده‌ای برآمده یا پیچ خورده هستند. واریس‌ها معمولا در ساق پا و پا ایجاد می‌شوند زیرا که ایستادن و راه رفتن فشار زیادی به رگ‌های پایین بدن وارد می‌کند.
واریس هنگامی رخ می‌دهد که رگ‌ها به خوبی کار نکنند. در رگ‌ها دریچه‌های یک‌طرفه وجود دارد که مانع گردش خون به عقب می‌شوند. در صورت بسته شدن یکی از این دریچه‌ها خون در این محل لخته شده و به واریس تبدیل می‌شود. این رگ‌ها به حدی متورم و گشاد هستند که به راحتی از روی پوست می‌توان لمس کرد.
برخی از علت‌های مبتلا شدن به واریس عبارتند از:
علائم واریس
در رابطه با واریس و علائم آن باید گفت که شناخته شده‌ترین علامت، بروز رگ‌های درهم پیچیده و عنکبوتی، آبی یا بنفش رنگ در سطح پوست می‌باشد. علائم دیگر عبارتند از:
- تورم: ساق پا، مچ پا و پاها ممکن است متورم شده و گز گز کنند.
- درد: ممکن است پاها به خصوص پشت زانوها دچار درد و التهاب شوند. همچنین امکان تجربه گرفتگی عضلات وجود دارد.
- رگ‌های برآمده: رگ‌های آبی یا بنفش رنگ که به شکل در هم پیچیده، متورم و طناب مانند دیده می‌شوند.
- سنگینی پاها: احساس خستگی یا سنگینی ممکن است در عضلات پاها به خصوص بعد از فعالیت فیزیکی حس شود.
- خشکی و نازکی پوست: زمانی که واریس به حد اعلای خود برسد، خشکی و نازکی پوست رخ می‌دهد که با پوسته پوسته شدن و خارش همراه است.
- زخم شدن و تغییر رنگ پوست: رگ‌های واریسی در صورت عدم درمان می‌توانند زخم‌هایی بر روی پوست ایجاد کنند یا باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای شوند.
- ترومبوز وریدی عمقی (واریس حاد): لخته خونی است که در یکی از رگ‌های عمقی ایجاد می‌شود. این لخته معمولا باعث درد شدید و متورم شدن پا می‌شود، گاهی هم امکان دارد این لخته خون به سمت ریه حرکت کرده و باعث ایجاد آمبولی ریه شود.
انواع واریس
اینکه هر فرد به کدام نوع واریس مبتلا شود بستگی به نوع شغل و مسائل ژنتیکی و زندگی روزمره او ربط دارد. این بیماری در همه افراد به یک شکل بروز نمی‌دهد و ممکن است رگ‌ها قسمت‌های مختلفی از پا را درگیر کند. با شناخت نوع واریس می‌توان درمان مناسبی را برای آن در پیش گرفت تا از پیشرفت جلوگیری کرد.
واریس صافن بزرگ (طنابی):
یکی از رگ‌هایی که اغلب دچار واریس می‌شود ورید صافن بزرگ است. این نوع واریس باعث برجسته شدن و تغییر رنگ رگ‌های اصلی از مچ پا تا کشاله ران می‌شود. رگ‌های واریسی در پشت پا و خارج از ران و در ساق پاها حالتی برجسته و تیز دارند که به دلیل شکل بد، ناخوشایند هستند. واریس صافن بزرگ اغلب با درد همراه است و نیاز به درمان‌های دارویی دارد.
واریس صافن کوچک:
واریس صافن کوچک معمولا در کنار واریس صافن بزرگ دیده می‌شود. صافن کوچک در پشت زانوها و مچ پاها دیده می‌ٰشود و از قسمت بیرونی تاندون آشیل شروع شده و به ورید عمقی که در پشت زانو قرار دارد متصل می‌شود.
واریس مشبک یا عنکبوتی:
در این نوع رگ‌ها به شکل عنکبوتی در می‌آیند، یعنی در واقع رگ‌ها مثل تار عنکبوت حالت پیچیده و درهمی پیدا می‌کنند. واریس عنکبوتی مانند واریس ورید صافن برآمده نیست و رنگ غالب این نوع رگ‌ها، قرمز است و بیشتر در زیر زانوها یا خارج از ران‌ها دیده می‌شود، گاهی ممکن است در گونه‌های برخی افراد عروق قرمز رنگ و ریزی ببینید، جالب است بدانید که این رگ‌ها هم یک نوع رگ واریسی هستند که در صورت دیده می‌شوند. این واریس معمولا در میان زنان بیشتر شیوع دارد و برای شخص مشکلی ایجاد نمی‌کند.
واریس شاخه‌ای:
این واریس بیشتر در پشت زانوها و گاهی به صورت تکی دیده می‌شود. خصوصیت این نوع واریس باریک‌تر بودن از واریس ورید صافن است.
واریس حاد:
در صورتی که رگ‌های واریسی درمان نشوند یا نکاتی که برای بهبود توصیه شده نادیده گرفته شود، واریس به سرعت پیشرفت می‌کند و ممکن است سلامتی شما را تهدید کند. علاوه بر آن ظاهر این رگ‌ها بسیار ناخوشایند است. در این نوع از واریس تجمع خون در رگ‌ها ممکن است باعث پاره شدن رگ و خونریزی شود.
تشخیص رگ‌های واریسی چگونه انجام می‌شود؟
رگ‌های واریسی نزدیک به سطح پوست هستند و به راحتی دیده می‌شوند. پزشکان می‌توانند آنها را با معاینه فیزیکی تشخیص دهند. ممکن است از شما در مورد هرگونه درد یا علائمی که دارید سوال کنند. روش دوم و دقیق سونوگرافی است، سونوگرافی یک روش بدون درد و ایمن است که در آن از امواج صوتی برای عکس‌برداری از بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود. سونوگرافی لخته‌های خون و نحوه عملکرد دریچه‌های درون رگ‌ها را نشان می‌دهد.
روش‌های دیگر تشخیص به شرح زیر است:
- اسکن دو طرفه
- ونوگرافی
- سونوگرافی داپلکس رنگی
- سی تی اسکن و ام آر آی
راه‌های درمان واریس
به طور کلی پزشکان در درمان واریس محافظه کار هستند. زیرا هیچ روش قطعی برای درمان واریس وجود ندارد اما برخی از درمان‌ها به بهبود ظاهر رگ‌های واریسی و کاهش درد و ناراحتی ناشی از آنها کمک می‌کنند. پزشک شما احتمالا به جای توصیه درمان‌های تهاجمی‌تر، ایجاد تغییر در سبک زندگیتان پیشنهاد کند.
تغییرات در سبک زندگی
این تغییرات ممکن است از وخیم‌تر شدن واریس پیشگیری کند:
- کنترل وزن
- ورزش کردن
- بالا نگه داشتن پاها
- استفاده از جوراب‌های فشرده
- خودداری از ایستادن بلند مدت
تزریق درمانی( اسکلروتراپی)
پزشک ماده‌ی محلولی به داخل سیاهرگ‌های واریسی تزریق می‌کند که این کار سیاهرگ‌ها را زخمی کرده و با چسباندن دیواره رگ‌ها به هم، باعث بسته شدن آنها می‌شود، با این ترفند رگ‌ها به اسکار تبدیل شده و طی چند هفته از بین می‌روند. این روش یک درمان موثر برای واریس می‌باشد.
برداشت سرپایی سیاهرگ‌ها
در این روش با ایجاد تعدادی سوراخ کوچک در پوست، سیاهرگ‌های واریسی را بر می‌دارند.
جراحی لیزر
در این روش با استفاده از انرژی نور سیاهرگ‌های واریسی را مسدود می‌کنند.
روش‌های پیشگیری از واریس
هیچ راهی برای جلوگیری از واریس وجود ندارد اما کمک به گردش خون بیشتر در عضلات ممکن است خطر ابتلا به رگ‌های واریسی را کاهش دهد. این اقدامات عباتند از:
- از پوشیدن لباس‌های تنگ اجتناب کنید.
- از نشستن یا ایستادن بلند مدت بپرهیزید.
- رژیم غذایی با فیبر بالا و نمک کم میتواند در این مورد موثر باشد.
- از مصرف داروهای ضدبارداری با استروژن بالا خودداری کنید.
- ورزش کردن میتواند روشی موثر در جلوگیری از این بیماری باشد.
- وزن خود را با رعایت رژیم غذایی و ورزش در حالت تعادل نگه دارید.
- از پوشیدن کفش پاشنه بلند به خصوص برای مدت طولانی پرهیز کنید.
- سیگار میتواند باعث بالا رفتن فشارخون شده و سلامت رگ‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
سخن نهایی
رگ‌های واریسی خطر جدی برای سلامتی ندارند اما تجربه‌ی ناخوشایندی هستند. پس با رعایت نکات پیشگیری می‌توانید تا حدودی از درگیری به این بیماری دور باشید.
منابع
- واریس از NHS
- واریس از دکتر کدیور
- واریش از دکتر مرعشی‌زاده
- واریس از دکتر مهدی کریمی
- واریس از دکتر توفیقی راد
- واریس از medlineplus
