خشکی مفاصل
بسیاری از افراد بلافاصه پس از بیدار شدن از خواب دچار سفت شدن مفاصل می‌شوند.در مدت زمان خوابیدن یا دراز کشیدن میزان مایعات موجود در مفاصل کاهش پیدا می‌کند و حرکت مفاصل در اول صبح دشوارتر می‌شود. در برخی موارد، درد و التهاب همراه با سفتی مفصل رخ می‌دهد و ممکن است شما موقع راه رفتن، ایستادن یا وزن دادن به مفاصل درد داشته باشید. مفصل زانو به دلایل مختلف میتواند دچار سفتی و خشکی شود. در اکثر موارد این خشکی به دلیل وجود بیماری خاصی نیس و امکان دارد که بر اثر التهابات یا سبک زندگی فرد ایجاد شده باشد.
به عنوان مثال افرادی که به دلیل شرایط کاری و یا بیماری و ناتوانی تحرک بسیار کمی دارند یا مجبور به استفاده از ویلچر هستند، دامنه حرکتی کمی دارند که به اصطلاح می‌گویند زانوی فرد خشک شده است.
چهار رباط نقش مهم و با اهمیتی در پایداری و عملکرد مفصل زانو دارند که عبارتند از رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی، رباط‌های طرفی خارجی و میانی می‌باشند. علاوه بر آن، منیسک دو قطعه غضروف است که امکان حرکت آرام استخوان‌های مفصل زانو بر روی یکدیگر را فراهم می‌نماید. وارد شدن آسیب به این ساختارها میتواند باعث ایجاد محدودیت‌های حرکتی برای مفاصل زانو شود.
علت‌ها و دلایل خشکی و سفتی مفصل زانو
-
بیماری آرتریت
آرتریت یک اختلال التهابی مزمن بوده و همچنین یک بیماری خودایمنی است. این به این معنا است که سیستم ایمنی شما به قسمت‌های سالم بدن مانند پوشش مفصلی شما حمله می‌کند و باعث التهاب، درد و سفتی و به مرور زمان باعث تغییر شکل مفاصل و فرسایش استخوان‌ها می‌شود. این بیماری در سالمندان شایع است. علائم رایج آن شامل درد مفاصل، سفتی مفصل، تورم مفصل می‌باشد و هیچ درمانی ندارد بنابراین نمی‌توان علائم آن را به طور کامل از بین برد.
-
بورسیت
بورسیت معمولا یک مشکل موقت است و زمانی رخ می‌دهد که بورس زانو ملتهب شود. بورس‌ها کیسه‌های ریز پر از مایع هستند که از استخوان‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌های مفاصل شما محافظت می‌کنند. بورسیت میتواند هر مفصلی را درگیر کند اما در مفاصل بزرگ مانند آرنج، پاشنه‌پا، شانه، باسن، زانو، مچ پا و انگشتان پا شایع‌تر است. از علائم عمومی بورسیت می‌توان به درد و تورم مفاصل، اریتم یا "قرمزی پوست" که میتواند در رنگ‌های بنفش یا پوست کمی تیره‌تر به نظر برسد.
* فاسیای کف پا یک رباط ضخیم و توری شکل است که پاشنه را به جلوی پا متصل می‌کند. این فاسیا به حفظ قوس پا و راه رفتنتان کمک می‌کند.
* رتروکالکانئال در پشت مچ پا قرار دارد. وظیفه آن نرم کردن حرکات تاندون آشیل روی استخوان پاشنه است.
-
آسیب دیدگی رباط‌ها
رباط ها در حفظ ثبات و پایداری مفصل‌ها نقش مهمی دارند. از این رو در صورت آسیب دیدن رباط‌های زانو بیمار در هنگام خم و راست کردن به درد شدید دچار می‌شوند.
-
لوپوس
لوپوس هم مانند آرتریت یک بیماری خود ایمن است.تشخیص لوپوس نسبتا سخت است زیرا علائم بیماری‌های دیگر را تقلید می‌کند. لوپوس یک بیماری مزمن است که در صورت مبتلا شدن علائم آن را تا آخر عمر تجربه خواهید کرد، زیرا این بیماری هیچ درمان قطعی ندارد و درمان‌های موجود برای کنترل و کاهش بیماری انجام می‌گیرند.
علائم خشکی مفصل
- ورم زانو
- تب بالا
- کاهش حس زانو
- خونریزی یا کبودی
- درد غیر قابل کنترل
- وجود غده با توده در محل
- کاهش یا از بین رفتن نبض در پاها
- کاهش توانایی در حرکت مفصل
- سرد یا کبود شدن پاها یا انگشتان
تشخیص
اگر خشکی زانو با علائمی که به آن اشاره شد همراه باشد در این صورت مراجه به پزشک و متخصص ارتوپد برای تشخیص سریع و درمان به موقع ضروری است. از جمله کارهایی که جراح ارتوپد برای تشخیص سریع خشکی زانو انجام می‌دهد شامل موارد زیر می‌باشد:
- حرکت دادن مفصل زانو برای تشخیص میزان حرکت مفصل
- بررسی نوع درد و شدت
- بررسی آزمایش و عکس ها
- بررسی بافت مفصل زانو برای اندازه گیری تورم
درمان خشکی مفصل
درمان‌های خانگی
- فشرده کردن مفصل با بانداژ کردن
- قرار دادن کمپرس یخ بر روی مفصل
- بالا نگه داشتن زانو
- خودداری از انجام فعالیت‌هایی که درد را بدتر می‌کند.
- قرار دادن کمپرس آب گرم برای تسکین درد
دارو درمانی: استفاده از داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی
استفاده از بریس زانو: بریس‌ها از وارد شدن فشار به زانو جلوگیری می‌کنند.
درمان پزشکی
- فیزیوتراپی: حرکات کششی و شیوه‌هایی است که فیزیوتراپیست به شما یاد می‌دهد و با استفاده از تجهیزات مخصوص به درمان مشکلاتی می‌پردازد که بدون این تجهیزات قابل درمان نبودند.
- تزریقات کورتیزون: تزریقات استروئید میتواند ورم و دردهای شدید را تسکین دهد.
- داروهای ضد روماتوئید
- جراحی: اگر با سایر روش‌های درمانی خشکی زانو برطرف نشده بلکه تشدید پیدا کرده و در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند، جراحی تعویض کامل مفصل انجام می‌گردد تا مشکل بر طرف شود.
در ادامه به چند نمونه از جراحی ها اشاره کرده ایم:
- برطرف کردن پارگی منیسک
- اصلاح بدجوش خوردگی استخوان
- خارج کردن استخوان یا غضروف رها شده در مفصل
- بلند کردن تاندون یا عضله یا کپسول مفصلی کوتاه شده
- خروج مایع مفصلی که زیاد شده باشد
- خارج کردن بافت سینوویال که رشد زیادی کرده است
عوارض درمان نکردن خشکی زانو
درمان نکردن خشکی زانو میتواند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد مثل:
- فلجی
- معلولیت
- درد دائمی و مزمن
- بی حسی دائمی مفصل
- ناتوانی در انجام کارهای روزمره
- بدشکلی و از بین رفتن مفصل
منابع:
- خشکی مفصل از healthline
- خشکی مفصل از ارتوپد من
- خشکی مفصل از دکتر حیدریان
- خشکی مفصل از دکتر امین جواهری
