سکسکه
سکسکه یک اختلال بی‌خطر و شایع بین تمام مردم است. به طور کلی همه انسان‌ها حداقل یک بار به سکسکه دچار می‌شوند. سکسکه به انقباضات غیر ارادی دیافراگم گفته می‌شود. دیافراگم عضله‌ای گنبدی شکل است که در پایین قفسه سینه قرار دارد و تمام سکسکه‌ها از این جا شروع می‌شوند. هنگامی‌که دم می‌کنید، دیافراگم به سمت پایین می‌کشد تا به کشیدن هوا به داخل ریه‌ها کمک کند. هنگام بازدم دیافراگم شل شده و هوا را از ریه‌ها از طریق بینی و دهان به بیرون هدایت می‌کند. اما گاهی دیافراگم تحریک شده و به طور ناگهانی به سمت پایین می‌کشد و باعث می‌شود هوا را به طور ناگهانی و با فشار زیاد به سمت گلو بمکید. هنگامی‌که هوا با فشار زیاد وارد گلو می‌شود، به جعبه‌ی صدا برخورد می‌کند، درنتیجه تارهای صوتی به صورت ناگهانی بسته می‌شوند و سکسکه رخ می‌دهد. سکسکه معمولا در حد چند دقیقه طول می‌کشد. اما در برخی موارد ممکن است روزها یا حتی ماه‌ها طول بکشد که بسیار غیر عادی بوده و نشان از یک مشکل پزشکی می‌باشد.
دلایل ایجاد سکسکه
سکسکه همیشه دلایل خاصی ندارد و ممکن است به دلایل بی‌شماری رخ دهد که برخی از آن‌ها دلایل فیزیکی دارند و برخی دلایل هیجانی.
برخی از دلایل مرسوم ایجاد سکسکه شامل موارد زیر هستند:
- ترس: در هنگام ترس ناخودآگاه نفس در سینه حبس شده و به سیستم عصبی شوک وارد می‌شود که می‌تواند باعث بروز سکسکه شود.
- استرس: استرس باعث درگیری عصبی و بالا رفتن ضربان قلب شده و موجب به وجود آمدن سکسکه می‌شود.
- گاز معده: گاز معده به دیافراگم فشار می‌آورد و باعث سکسکه می‌شود.
- سریع یا زیاد غذا خوردن: مصرف غذاهای داغ و تند و غذا خوردن با سرعت بالا باعث تحریک عصبی فرنیک که در نزدیکی مری است، می‌شود.
- تحریک شدن معده یا گلو
- تغییر ناگهانی دما
- احساسات عصبی یا هیجانی
- نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار یا الکل فراوان
- مصرف برخی داروها مثل استروئيدها
همچنین ممکن است علت ایجاد سکسکه بلند مدت به خاطر برخی بیماری‌ها باشد. بیماری‌هایی مثل دیابت، بیماری کلیوی، سوء مصرف مواد مخدر باعث بروز سکسکه‌ی طولانی مدت می‌شوند.
سکسکه در نوزادان
سکسکه نوزادان بسیار شایع است و معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. در واقع سکسکه نوزادان، والدین را بیشتر آزار می‌دهد. نوزادان حتی قبل از تولد و در حال رشد نیز ممکن است دچار سکسکه شوند، بسیاری از افراد باردار این بال زدن را در داخل شکم احساس می‌کنند. سکسکه ممکن است به دلیل افزایش گاز در معده ایجاد شود. اگر در حین غذا خوردن بیش از حد غذا بخورند یا هوا را ببلعند، ممکن است معده منبسط شده و به دیافراگم ساییده شود که باعث ایجاد سکسکه می‌شود.
اگر سکسکه کردن نوزادتان باعث آزار و ناراحتی شما می‌شود با چند روش می‌توان سکسکه را قطع کرد.
روش‌های بهبود سکسکه عبارتند از:
- بیشتر آروغ بزنید: آروغ زدن معمولا به سکسکه کمک می‌کند. برای جلوگیری از بروز سکسکه، کودک خود را در هنگام شیر خوردن آروغ بزنید.
- موقعیت‌های تغذیه را تغییر دهید: سعی کنید کودک خود را در وضعیت عمودی‌تری تغذیه کنید. قرار دادن روی بالش به طوری‌که او صاف دراز نکشد ممکن است به او کمک کند هوای کم‌تری را در زمان غذا خوردن دریافت کند.
- به دهان نوزاد پستانک بدهید: پستانک‌ها گاهی اوقات می‌توانند سکسکه را در مسیر خود متوقف کنند. بنابر تحقیقات، مکیدن می‌تواند به آرامش دیافراگم کمک کند.
- از آب گریپ استفاده کنید: (گریپ واتر ترکیبی از گیاهان بدون نسخه است که به عنوان درمانی برای کولیک، ناراحتی‌های شکمی و سکسکه استفاده می‌شود.)
تشخیص سکسکه
اگر سکسکه ادامه‌دار و طولانی مدت شود، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص علت اصلی سکسکه‌های مداوم ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و وضعیت رفلکس و توان عضلات را بررسی می‌کند و در ادامه می‌تواند آزمایش‌هایی را درخواست کند. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- فلوروسکوپی برای بررسی دیافراگم
- آندوسکوپی برای بررسی کردن وضعیت معده
- آزمایش خون برای تشخیص دادن عفونت، دیابت و مشکلات کلیه.
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند تصویربرداری قفسه سینه، توموگرافی کامپیوتری، ام آر آی برای تشخیص عصب واگ، دیافراگم و اعصاب فرنیک.
درمان
سکسکه معمولا به آسانی و بدون مداخله پزشکی بر طرف می‌شود. مدت زمان بروز سکسکه در روش درمان آن تاثیر دارد. بنابراین اقدامات خانگی برای سکسکه‌های کوتاه مدت مفید واقع می‌شود. در صورت عدم درمان با روش‌های خانگی ممکن است به روش‌های پزشکی نیاز باشد.
راه‌های درمان خانگی سکسکه عبارتند از:
- هوا را داخل ریه‌های خود به مدت چند ثانیه حبس کنید و سپس رها کنید.
- با احتیاط به وسیله قاشق زبان کوچک را به بالا فشار دهید.
- نفس بکشید و هوا را داخل یک کیسه بیرون بدهید.
- یک قاشق چای‌خوری شکر را پشت زبان قرار دهید.
- با انگشت شست کف دست دیگر را فشار دهید.
- یک لیوان آب سرد را جرعه جرعه بنوشید.
- یک قطره سرکه روی زبان خود بچکانید.
- با دست روی دیافراگم فشار وارد کنید.
- یک قالب یخ را بمکید و سپس ببلعید.
- یک لیمو را گاز بگیرید.
اگر سکسکه مداوم دلیل مشخصی نداشته باشد، برخی داروهای ضد سکسکه نیز موجود است که ممکن است برای بیمار تجویز شود که عبارتند از:
- گاباپنتین (ضد تشنج)
- متوکلوپرامید (ضد تهوع)
- بنادریل (آنتی هیستامین)
- نیفدیپین داروی فشارخون)
- باکلوفن (شل کننده عضلات)
- هالوپریدول (داروهای ضد روان پریشی)
- کلرپرومازین (داروهای ضد روان پریشی)
- بنزودیازپین‌ها (از داروهای آرامبخش)
چگونه از بروز سکسکه پیشگیری کنیم؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سکسکه وجود ندارد. ولی می‌توان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی تا حدودی سکسکه را قطع کرد یا از بروز آن پیشگیری نمود.
توصیه می‌شود برای پیشگیری از سکسکه موارد زیر را رعایت کنید:
- در موقعیت‌های استرس‌زا قرار نگیرید یا شیوه‌های مقابله با استرس را یاد بگیرید.
- در غذا خوردن عجله نداشته باشید. با آرامش کامل غذا میل کنید.
- حجم وعده غذا را کم کرده و تعداد دفعات را بیشتر کنید.
- تا حد امکان مصرف نوشیدنی‌های قندی را کم کنید.
- در معرض اختلاف دمای ناگهانی قرار نگیرید.
- از مصرف نوشیدنی‌های گازدار پرهیز کنید.
منابع:
